Kovid-19 salgınının etkisiyle birçok işveren işçilerinin kısa çalışma ödeneğinden faydalanmış ve faydalanmaya devam etmektedir. Kısa çalışmada geçen sürenin işçinin kıdemine yani hizmet süresine ve yıllık izin hesabına dâhil edilip edilmeyeceği kısa çalışma süreci sona erdiğinde yanıtlanması gereken sorular açısından önem arz etmektedir.
İşçinin yıllık izne hak kazanmasındaki bir yıllık süre hesaplanırken veya kaç gün izne hak kazandığı tespit edilirken bu süre hesaba dâhil edilecek midir, kıdem tazminatına hak kazanma koşullarından biri olan bir yıllık süre koşulu sağlanmış olacak mıdır? Bu haftaki yazımızda kısa çalışmanın etkilerini ele alınmaya ve yanıtlanmaya çalışacağız.
KIDEMDEN SAYILMASI
Kısa çalışma kavramı genel olarak ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere yapılan çalışmayı ifade etmektedir. Ancak Cumhurbaşkanı kararıyla kısa çalışma ödeneği süresi uzatılabilmektedir.
İşçi kısa çalışma döneminde hiç çalışmamış olsun; ister faaliyetin azalması nedeniyle az çalışmış olsun kısa çalışmada geçen sürenin kıdemine dâhil edilmesi gerekmektedir. Yargıtay da kısa çalışmada geçen sürenin işçinin kıdemine eklenmesi gerektiği kanaatinde olup; üç aylık azami sürenin veya uzatılması halinde de kararını değiştirmemiştir.
YILLIK İZİN
Yıllık ücretli izin anayasal bir hak olup, İş Kanunu gereği işçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olması gereklidir. İşçinin hak kazandığı yıllık izin süresi de kıdemine göre hesaplanacaktır.
İşçinin kısa çalışmada geçirdiği süre yıllık izne hak kazanıp kazanmadığı belirlenirken ve yıllık izin süresi hesaplanırken kıdemine dâhil edilecektir. Düzenlemede kısa çalışma ibaresinin çalışma süresinin azalması mı, faaliyetin durması mı olduğu şeklinde bir detaylandırma yapılmamıştır. İşçi az çalışsın veya çalışmasın; kısa çalışmada geçen süresi yıllık izin bakımından kıdemine dâhil edilecektir.
KIDEM TAZMİNATI
Kıdem tazminatı konusunda; İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için iş sözleşmesinin belirli fesih halleri ya da ölümü sebebiyle sona ermesinin yanı sıra işçinin en az bir yıllık kıdeminin bulunması gerekmektedir. Bir yıldan az çalışan işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır.
Her ne kadar kısa çalışma konusunda açık bir kanuni düzenleme bulunmasa da, gerek işçi lehine yorum ilkesi gerek kanunun amacı ve Yargıtay’ın tutumu göz önünde bulundurulduğunda, işçinin kısa çalışmada geçirdiği süre kıdemine eklenerek kıdem tazminatı hesaplanacaktır.
Son Söz: Kısa çalışma, Kovid-19 salgını neticesinde uygulanan ve tarafların yarınlara devamlılığını amaçlayan toplumsal bir uygulamadır. Ülkemiz ve tüm dünyada bir an önce eski günlere kavuşmamız ancak bireysel sorumluluklarımızın ifası ile mümkün olacaktır.
