Yaşadığımız tüketim çağında insanımız kazançları kadar harcama değil harcamaları kadar kazanmaya çalışıyorlar. Nitekim aile ekonomisi bir yerde çıkmaza girmeye başlıyor. Yanı sıra çalışma hayatından emekli olduktan sonra bir kısım emekçi yeniden aktif iş gücüne katılmak zorunda kalıyor.
Yasa koyucu emeklilik sonra yeniden çalışma imkânı vererek hem çalışanların psikolojik anlamda iş gücüne katılımının önü açılmış hem de maddi anlamda kolaylık sağlanmıştır.
Emekli olduktan sonra hem emekli maaşı alıp hem de ister başkasının yanında ister kendi adınıza çalışabilmek mümkündür. Emekli çalışanların emekli maaşlarından kesinti yapılmaması için Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) adı verilen primi ödemesi gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP), emekli olup, emekli aylığı bağlananların yaşlılık aylığı kesilmeden yeniden çalışmaya başlamaları halinde yapılan kesintidir. Bu kesinti hem işverenden yapılır hem de çalışanın kendisinden yapılır.
Emekli işçi statüsünde bir işverene bağlı olarak çalışanlardan SGDP kesintisi yapılır. Kamuda çalışanlar ise emekli aylığından kesinti yapılarak yine kamuda çalışabilirler.
İşçi olarak, yani 4/A’lı olarak, çalışanlardan, emekli olmadan önceki çalışmasındaki gibi, yüzde 7.5 işçi payı, yüzde 22.5 ve yüzde 2 kısa vadeli sigorta kolu için olmak üzere toplam yüzde 32 kesinti yapılır. Özetle, yüzde 30 SGDP ve iş kazası ve meslek hastalığı için de yüzde 2 olmak üzere toplam yüzde 32 kesinti yapılıyor.
Kendi işyerinde çalışanlardan kesilir mi?
Eskiden Bağ-Kur kapsamında ve vergi mükellefi olan ya da şirket ortaklarından maaşlarından yüzde 10 kesinti yapılırdı. Bu uygulama 2016 yılından itibaren kaldırıldı. Bugün artık emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunmaya devam edenlerin emekli maaşlarında kesinti yapılmıyor, bu kişiler prim de ödemiyor.
Kimlerden prim kesilmez?
Kendi adına tarımsal faaliyette bulunanlardan, işçi olarak ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olduktan sonra kendi işini kuranlardan, eğitim kurumlarında ücret karşılığı ders verenlerden, vakıf üniversitelerinde görev alanlardan SGDP kesintisi yapılmıyor.
Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışan emekçiler; işsizlik sigortası primi kesilmediğinden kısa çalışma ödeneğinden de, ücretsiz izinde olanlara ödenen nakdi ücret desteğinden de yararlanamaz.
Kıdem tazminatı
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek çalışanlar emekliliğe bağlı olarak hak kazandıkları kıdem tazminatına ikinci defa kendi istekleri ile emeklilik sebebiyle işten ayrılması durumundan doğrudan kıdem tazminatına hak kazanamazlar. 1475 sayılı İş Kanunu’nda öngörülen Kıdem Tazminatı’na hak kazanma durumlarını taşımaları durumunda ikinci çalışma hayatında kıdem tazminatına ve diğer şartlara haiz olunması durumunda ihbar tazminatına hak kazanabilirler.
Son Söz: Çalışma hayatının en önemli paydaşı olan emekçilerin emeklilik sonrası çalışmalarının önünde teknik anlamda bir engel bulunmamaktadır. Lakin her işin başı sağlık. Sağlığınız varsa kazancınızın değeri var.
