Durim Abazi / İstanbul / Özel Haber

Kosova Cumhurbaşkanı Haşim Thaçi, Lahey’deki Kosova Özel Savcılığının hazırladığı savaş suçları iddianamesinin mahkeme tarafından kabul edilmesi üzerine görevinden istifa ettiğini duyurdu.

Olaylar geçtiğimiz sene Temmuz ayında mahkemenin Kosova eski Başbakan Ramush Haradinaj’ı şüpheli sıfatıyla çağrılmasıyla başladı. Ramush Haradina, basın toplantısı düzenlemişti. Haradinaj, “Özel Savcılığı’dan” ifade vermeye çğarıldığını belirterek, istifa ettiğini duyurmuştu. Fakat mahkeme Ramush Haradinaj ile durmadı. Haradinaj’dan sonra UÇK’nın üst kademelerinde yer alan bazı mensuplara karşı da dava açarak, onları şüpheli olarak ifade vermeye çağırmıştı.

Kosova eski Cumhurbaşkanı Thaçi’nin görevi resmi olarak gelecek yıl Nisan ayında bitiyordu. Hashim Thaçi’nin, ayrıca bir döneme daha cumhurbaşkanı seçilme hakkı bulunuyordu. Thaçi, aklanırsa tekrar ülkesine dönüp aday olabilecek. Fakat eski cumhurbaşkanı Thaçi, daha yaptığı açıklmalarda bir daha aday olmaycağını ifade etmişti.

“KOSOVA’NIN ONURUNU KORUMAK İÇİN YAPTIM”

UÇK’nın kurucularından ve üst düzey komutanlarından olarak bilinen eski cumhurbaşkanı Hashim Thaçi’nin istifa kararını “uluslararası toplumla ortaklığımıza saygı duyarak” aldığını söylemesi en dikkat çeken noktalardan bir oldu. “Kosova Cumhurbaşkanlığı makamının bütünlüğünü, Kosova devletinin bütünlüğünü, Kosova halkının bütünlüğünü ve onurunu korumak, aynı zamanda da uluslararası toplumla ortaklığımıza saygı duyarak Kosova Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı görevinden istifa ediyorum” ifadelerini kullanan Thaçi, şu soruyu sormamıza hak vermiş oldu: Madem niyetin Kosova’nın onurunu korumak niyetiydi, neden “Özel Savcılığı’nın” dava açtığında istifa etmedi. Eski cumhurbaşkanı Kosova için bedel ödemeye hazır olduğunu belirterek görevini Meclis Bşkanı Vjosa Osmani’ye devretti.

YENİ CUMHURBAŞKANI MI YENİ SEÇİM Mİ?

Kosova Anyasasına göre ülkenin mevcut cumhurbaşkanı istifa etmesini durumunda onun yerini alacak yeni cumhurbaşkanının 30 gün içerisinde seçilmesi gerekiyor. Diğer yandan vekaleten cumhurbaşkanlığı koltuğunda outran Vjosa Osmani’nin bu görevi 6 aya kadar sürdürebileceği göz önüne alınırsa o zaman Kosova’nın yeni cumhurbaşkanının yaklaşık Şubat veya Mart aylarında seçilebileceği tahmin ediliyor.

Kosova Cumhurbaşkanı anayaysa kurallarına göre mecliste milletvekillerinin oylarıyla seçiliyor. En az 30 milletvekilinin imzasını toplayabilen her Kosova vatandaşının aday olabileceği seçimde 120 sandalyeli mecliste oyların üçte ikisini alan aday cumhurbaşkanı seçilebiliyor. Hiçbir adayın ilk iki turda üçte ikilik oy oranına ulaşamaması durumunda üçüncü tur en çok oy alan iki aday arasında gerçekleşiyor, bunlardan en çok oyu alan cumhurbaşkanı seçiliyor.

Ancak Kosova Meclisinde dikkat çekici konulardan biri de partilerden hiçbiri bu çoğunluğa sahip olmaması. Mecliste, eski başbakanı Albin Kurti’nin Kendin Karar Al (Vetevendosje-LVV) partisi 29 milletvekili ile bile bu çoğunluğa sahip değildir. LVV’nin aday çıkarabilmesi için mecliste yer alan partilerden biriyle ya diğer partilerin milletvekilleriyle anlaşma yapmak zorundadır.

Cumhurbaşkanın üçüncü turda da seçilememesi durumda Kosova 2008’den bu yana beşinci kez genel seçime gitmek zorunda kalacak. Böylece Avrupa’nın en genç ülkesi dördüncü başbakanını seçmiş olacak. Anayasaya göre üçüncü turda hiçbir aday seçilemezse meclis feshedilir, ülke 45 gün içinde erken genel seçime gider.

SON YILLARIN EN BÜYÜK KAZANANI KİM?

Şüphesiz Hashim Thaçi’nin partisinin iktidarda ve Kosova’yı yok etmesine sağlayan Kosova Demokratik Birliği (LDK) ve onun lideri Isa Mustafa. Isa Mustafa, 2014’te Hashim Thaçi’nin Kosova Demokratik Partisi ile koalisyon kurarak başbakan olmuştu. Fakat, Hashim Thaçi’in partisinin mecliste güven oylamasıyla 2017 yılında düşürülen Mustafa, başbakanlık koltuğundan kalkmıştı. Tahtı bırakmak zorunda kalan Mustafa, parti liderliğini her ne pahasına olursa olsun bırakmadı.

2017’de yapılan seçimden sonra bu sefer LDK hükümet ortağı olarak uygun görülmedi. Ramush Haradinaj, hakkında hazırlanan iddianme nedeniyle istifa etmesiyle ülke yeniden erken genel seçime gitti. Mustafa’nın partisi bu seçimde ikincisi olarak çıkmasına ragmen başbakanlık görevi onlara verilmedi. Albin Kurti’nin Vetevendosje’nin lideri seçimin galibi olarak başbakan seçilmişti. Meclis Başkanı ise LDK’nın başbakan adayı Vjosa Osmanı seçildi.

MEYDAN ALBİN KURTİ’YE KALDI

Kurti’yi ve lideri olduğu Kendin Karar Al Hareketi’ni Sırbistan-Kosova ilişkilerinin normalleşmesine engel olarak gören LDK, kendisinin de ortağı olduğu hükümeti meclisteki güven oylaması sonucu ve ABD’nin emriyle düşürürken, LDK’den Avdullah Hoti yeni hükümeti kurmakla görevlendirilmişti. Şimdi hem başbakanlık hem de vekaleten de olsa cumhurbaşkanı görevi elinde olan LDK’nın hangi izlyeceği merak konusu. Öbür yandan, LVV ile yakınlığı olan meclis başkanı Osmani, oylama sonucunda LDK Yönetim Kurulundan ihraç edilmişti.

Son 10 yılda en çok büyük parti ise şüphesiz Vetevendosje Hareketi ve onun lideri Albin Kurti oldu. Albin Kurti’nin en büyük rakibi Kosova’nın eski cumhurbaşkanı oldğunu göz önünde bulundurarak onun da nasıl bir yol izleyeceği ve ne adamlar atacağı büyük merak konusudur. Kolayca şunu diyebiliriz ki lider seviyesinde meydan Kurti’ye kaldı.

SIRBİSTAN İLE DİYALOG NE OLACAK?

Geçtiğimiz yıllarda birçok nedenden dolayı askıya alınan Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalogun bu ihtimaller yüzünden yeniden askıya alınması tehlikesi söz konusu. Avrupa Birliği (AB) arabuluculuğunda 2011 yılından bu yana sık sık yarıda kesilen diyalog sürecinin bu siyasi çalkantıda nasıl ilerleyeceği de merak konusu. Diyaloğun en son tekrar devam edilmesi için karar alınmıştı.

TEK SUÇLU SIRBİSTAN

Albin Kurti, daha önce yaptığı açıklamalarda, “Thaçi, bu mahkemenin kurulmasına izin veriyor çünkü kendisi yakalanmayacağını inanıyor. Kendisi kurtulup ancak arkdaşlarının bu tuzağa düşeceği düşüncesiyle bu duruma karşı özevrili bir şekilde cevap vermemiz gerektiğini söylüyor.” demişti. Bu son tutuklamlarla Kosova Kurtuluş Ordu’nun özgürlük savaşı lekelenmeye çalışılıyor. Fakat, dünyada hiçbir güç Kosova halkının özgürlük savaşına leke süremez. Ne kadar uğraşırlarsa uğraşsınlar bunu yapamazlar. Asıl ve tek suçlu Sırbistan’dır. UÇK’nın üst kademelerinde yer alan ve yakalanan arasında Kosova Demoratik Partisi, LVV, grup başkan vekili Recep Selimi ile diğer isimler yer alıyor.

KOSOVA ÖZEL SAVCILIĞI

Kosova Özel Odaları ve Özel Savcılığı olarak da anılan özel mahkeme ve bünyesindeki özel savcılık, 2011’de kuruldu.

1998-2000 yıllarında bölgede işlendiği öne sürülen savaş suçlarını araştırmak ve yargılamak amacıyla oluşturulan bu yargı organı, uluslararası hakim ve savcılardan oluşuyor. Hollanda’nın Lahey kentindeki özel savcılık, 2019’un başından beri onlarca eski Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) mensubunu ifade vermek üzere davet etmişti.

Editör: TE Bilisim