Yetim maaşı veya dul maaşı olarak halk arasında adlandırılan ölüm maaşı herhangi bir kişinin SGK kurumunda sigortası bulunan ve ölümü durumunda eşine ve çocuklarına verilen maaş türüdür. Yetim maaşı kişinin ölümü durumunda sigorta kurumu tarafında eşine ve çocuklarına verilir. Yetim maaşı alınabilmesi için bazı şartlar bulunur. Bu şartlar aşağıdaki gibidir:
· Eşi vefat eden bir kadın ya da erkek yetim aylığını başka bir evlilik yapana veya ölene kadar alabilir.
· Eşi vefat eden dul kişinin SGK kapsamında sigortalı olarak bir işe başlaması durumunda ise maaşın yarısı kesilebilir. Aynı zamanda kişinin SGK çerçevesinde kendi emekli maaşı olması halinde; dul aylığında belirli bir kesinti yapılır.
· Anne ya da babasını kaybeden çocukların yetim maaşı almasında cinsiyet oldukça etkilidir. Erkek çocuk 18 yaşına kadar kesintisiz olarak yetim maaşını alır. Ancak öğrenci olarak hayatını devam ettirmesi durumunda yetim maaşı alma yaşı 25'e çekilmiştir. Erkek çocuklarının malullük yaşaması halinde ise yetim maaşı alma yaşı şartı ortadan kaldırılır ve süresiz olarak verilmeye devam eder.
· Kız çocuklarının yetim aylığı almasında ise belirlenen bir yaş sınırlaması yoktur. Kız çocuklarının resmi nikah ile evlenmesi ya da sigortalı bir işte çalışması halinde yetim aylığında kesinti yapılır.
· Vefat eden sigortalının anne/babasının ölüm aylığı alabilmesi için; hiçbir sosyal güvence ve gelirinin bulunmaması, mal varlığının olmaması gerekir. Aynı zamanda aylığa hak kazanan anne ve babanın sigortalının vefat etmesinden önce bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında yer alması şarttır.
· Dul ve yetim aylığına dair ödeme vefat eden kişinin ölüm tarihini takip eden ilk aybaşında yapılır. Başvuruda yaşanan gecikmeler sonrasında başvuru tarihini izleyen aybaşında ödenir.
DUL VEYA YETİM MAAŞI HANGİ DURUMLARDA KESİLİR?
Dul veya yetim kalmış kişilere devlet tarafından verilen yetim maaşı bazı durumlarda kesilebilir. Bu durumlar dul kalmış eş için aşağıdaki gibidir:
· Dul eş evlendiğinde; maaş, evliliği takip eden ay başında kesilir.
· Evlenen dul eş boşanırsa ya da eşi ölürse, eşin talebi üzerine dul aylığı yeniden bağlanır. İkinci eşten de dul aylığı alma imkanı varsa, eşin tercih ettiği aylık bağlanır.
· Eşinden boşandığı halde birlikte yaşadığı tespit edilenlere ödenen maaşlar geri alınmaktadır.
Yetim Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir?
YETİM MAAŞI HANGİ DURUMLARDA KESİLİR?
Yetim maaşı bazı durumlarda kesilebilir. Ve bu durum erkek veya kız çocuğu için değişiklik gösterir.
Erkek çocukları için maaşın kesinti durumları şu şekildedir:
· Çalışmaya başladıklarında
· Herhangi bir aylık almaya başladıklarında (Malul aylığı, yaşlılık aylığı vb.)
· Eğitim hayatına devam etmeyen çocuk 18 yaşını doldurduğunda
· Ortaokul ya da liseye giden çocuk 20 yaşını doldurduğunda
· Yüksek öğrenim gören çocuk 25 yaşını doldurduğunda
· Eğitime devam ettiği için 20 ya da 25 yaşına kadar maaş bağlananların okullarıyla ilişikleri kesilirse
· Okulu ile ilişiği kesildiği için aylığı kesilen yetim tekrar okula başlarsa, maaş da tekrar bağlanmaktadır.
· Erkek çocuğun evlenmesi, aylığının kesilmesine neden olmaz.
KIZ ÇOCUKLARI İÇİN HANGİ DURUMLARDA YETİM MAAŞI KESİLİR?
Kız çocukları için maaşın kesinti durumları aşağıdaki gibidir:
· Çalışmaya başladıklarında
· Herhangi bir aylık almaya başladıklarında (Malul aylığı, yaşlılık aylığı vb.)
· Evlendiklerinde
· Eğer tekrar işsiz kalınırsa ya da evlilik sonra ererse, talep halinde yine maaş bağlanmaktadır.
· Kız çocuğu evlenme ödeneği yani çeyiz parası almışsa ve sonra boşanmışsa, bu kız çocuğuna yetim aylığı hemen bağlanmamaktadır. SGK'dan çeyiz parası aldıktan sonra 2 yıl geçmesi gerekmektedir. Bu iki yılın sonunda yetim aylığı tekrar bağlanabilir.
· Evlenen ve maaşı kesilen kız çocuğunun eşi ölürse ve bu nedenle aylık almaya hak kazanırsa, yetim aylığı ya da dul aylığından birisini tercih etmek zorundadır.
· Eşinden boşandığı halde birlikte yaşadığı tespit edilenlere ödenen maaşlar geri alınır.
YETİM VEYA DUL MAAŞI NE KADARDIR?
Yetim veya dul maaşı diğer maaşlarda da olduğu gibi artış göstermiştir. Revize edilen yetim maaşları şu şekildedir:
· 1500 TL dul yetim maaşı alanlar 2021 Ocak'ta 125 TL zam,
· 1600 TL alanlar 2021 Ocak'ta 133 TL zam,
· 1700 TL alanlar 2021 Ocak'ta 150 TL zam,
· 2000 TL alanlar 2021 Ocak'ta 167 TL zam alacak.
