ABD ordusu, 20 yıldır savaştığı Taliban'la anlaşarak, ilk aşamada belirtilen şartlar da yerine getirilmeden Afganistan'dan kaçıyor. Bu kaçmayı fırsat olarak gören Taliban ise, sınır kapıları dahil olmak üzere ülkenin tamamını hızla ele geçirdi. Ele geçirdiği yerlerde hükümete bağlı okulları, hastaneleri ve mahkemeleri de kapatarak kendi kurallarını uygulamaya koyuyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı George W. Bush 20 sene önce Taliban Rejimi'nin sonuna gelindiğini savunmuştu. ABD eski başkanı Barack Obama da Afganistan’dan çekileceğini söylese de Donald Trump’ın görevi devralmasının getirdiği belirsizlik Afganistan için de endişe verici bir dönemin başlangıcı oldu. Ağustos 2017’de Başkan Trump, ABD yönetiminin Afganistan'da varlık göstermeye devam edeceğini ve Taliban'a karşı mücadeleye hız verileceğini, yanı sıra sahadaki koşulların bundan sonraki stratejilerini yönlendireceğini açıkladı. 20 senenin sonunda ise bırak terörü bitirmek, ülkeye barış getirmek, Taliban Kabil'e girdi, ABD Büyükelçiliğini tahliye etti. ABD Vietnam'ın ardından Kabil'den de kaçmak zorunda kaldı.
İMPARATORLUKLAR MEZARLIĞI
Günümüzde ABD’nin Afganistan’dan çekilmesini konuşursak da bu ülke geçmişte de birçok ülkenin işgaline maruz kaldı. İşgallere maruz kalan Afganistan hiçbir zaman doğru düzgün bir hükümet ve sağlam devlet yapısı oluşturmakla başarılı olamadı. Afganistan, Çin, İran ve Orta Asya gibi güçlü devletlerin bulunduğu bir coğrafyanın tam ortasında, göç ve ticaret yollarının ortasında yer almış, çok sayıda farklı aşiret, etnik grup ve farklı dillerin konuşulduğu, farklı kültürlerin oluşturduğu bir yapıya sahiptir. Afganistan’ın bu coğrafyada, kanunun uygyulanmadığı bir devlet yapısıyla, çoğunlukla birbirine rakip hatta düşman olan her aşiret veya etnik gruplar, kimliğini korumak için kendi bölgesinde sağlam yapıl, evler, fiziksel anlamda kale gibi korunan köyler inşa etmiş ya da dağları siper almış durumda. Ülkenin böyle bir yapıya sahip olması nedeniyle merkez hükümetin bazı bölgelere girmesi çoğu zaman imkansızdı. 1979'da başlayan Sovyet Rusya işgali de güçlü bir merkezi yönetim kurmaya yetmedi. Üstelik bu kez, ülkenin bu durumundan faydalanan bir de terör grubun ortaya çıkmasına sebep oldu. Bu terör grubunun adı Taliban oldu.
“İSLAMİ HÜKÜMET KURACAĞIZ”
Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, dün Independent Türkçe'ye verdiği röportajda, Taliban'ın Kabil dışında Afganistan genelinde hakimiyet sağladığını söyledi. Kabil'in kapılarına dayandıklarını ifade eden Mücahid, "istedikleri an Kabil'i alabileceklerini" belirtti. Mücahid, "kimsenin canı ve malına zarar vermek istemediklerini ve Kabil halkının bu konuda endişesinin olmaması gerektiğinin" altını çizdi. "Taliban'ın kimseden intikam alma gibi bir planının olmadığını" aktaran Mücahid, Kabil yönetiminde çalışan asker ve sivil herkesi affettiklerini öne sürdü. Mücahid, "Tüm Afganlara hizmet edecek ve herkes tarafından kabul görecek, herkesin kendisini bulabileceği bir İslami hükümet kuracağız" dedi.
“ERDOĞAN SAYGILI OLMASINI ARZULUYORUZ”
Taliban'ın en önemli isimlerinden, aynı zamanda eski lider Muhammed Ömer'in oğlu olan Molla Muhammed Yakup da Kabil'e girmeye başlaklarını kaydetti. Molla Muhammed Yakup, "Kabil çok kısa süre içerisinde kontrolümüze geçecek. Afganistan İslam Emirliği'nin zaferini tüm dünya kabul etmeli. Bizi tanıyan ülkelerle yakın ilişkiler kurmaya hazırız" dedi. Afganistan Cumhurbaşkanı Gani için "Afganistan için büyük bir sorundu" ifadelerini kullanan Yakup, "Binlerce kişinin ölümünden sorumlu biri. Zaferimizi kabul etmeli" diye ekledi. Türkiye hakkında da konuşan Yakup, "Türkiye, yakın ilişkiler kurmak istediğimiz bir ülke" dedi ve ekledi: Erdoğan'dan bize karşı saygılı olmasını arzuluyoruz. Türkiye, birçok Afgan'ı barındıran ve yakın ilişkiler kurmak istediğimiz bir ülke. Türkiye'yi bir düşman olarak değil müttefik olarak görüyoruz.
ÖZGÜRLÜK VE DEMOKRASİ GELECEKTİ
ABD’nin Afganistan’ı işgal etmesinin en büyük sebebi: ülkeye özgürlük ve demokrasi gelecekti. Savaş ağalarını yaratanlar yine aynı aktörlerle bir düzen kurmayı denedi. 2009'da yazar, aktivist ve milletvekili Malalay Joya isyan ediyordu: "ABD ve NATO 8 yıl önce kadın hakları, insan hakları ve demokrasi bayrağı altında ülkemi işgal etti ve bizi tavadan ateşe attı. Karzai'nin yozlaşmış, mafya sistemini tanımak için sekiz yıl yeterli. Halkım iki güçlü düşman arasında ezildi... İşgal asla kurtuluş getirmeyecek ve demokrasiyi savaşla getirmek imkânsız."
ARNAVUTLUK SIĞINMACI KABUL EDECEK
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Arnavutluk’un Taliban tarafından hayatları tehlikede olan Afganların barınması için ABD ile görüşme halinde olduğu haberlerini doğruladı. “Facebook”ta uzun bir paylaşımda, Arnavutluk başbakanı Rama, kendisine göre idamlar listesinde ilk sırada yer alan yüzlerce kişinin Arnavutluk’ta barınma talebini kabul ettiğini ortaya koydu. Rama, NATO Zirvesi’nde, İttifak’ın Afganistan’dan çekilmesinden sonra Afgan müttefiklerinin yaşamlarıyla ilgili endişelerini dile getiren kişinin kendisi olduğunu vurguladı. Rama, “Zirvede, ordularının geri çekilmesinden sonra, NATO demokratik medeniyet topluluğunun, oradaki barışı koruma misyonlarının yakın destekçileri olarak ifşa edilen muzaffer barbarların insafına bırakamayacağını söyledim. Arnavutluk’un da tüm NATO ülkelerinin kendi aralarında paylaşması gereken yükten kendi payına düşeni almaya hazır olduğunun tüm ağzımla altını çizdim.” diye konuştu.
2 trilyon dolar gitti
Afgan halkı bu noktaya gelmek için büyük bedeller ödedi ve gelecekleri yeniden kararıyor. Brown Üniversitesi'nin çalışmasına göre 20 yıllık savaş 171-174 bin kişi vefat etti. Bu rakamlar çok daha yüksek olduğu düşünülüyor. Bunun 47 bin 245'i sivil, 66-69 bini polis ve asker, 51 bini muhalif savaşçı. Amerikan tarafından 2 bin 442 asker ölürken 20 bin 666 asker yaralandı. NATO'daki diğer müttefiklerin kayıpları 1144. Tahminlere göre savaş ve yeni bir düzen için 2 trilyon dolar harcandı. 978 milyar doları Amerikalıların payına düşüyor. İzi sürülemeyen paralar da var. ABD Kongre raporuna göre 2009- 2019 arasında yeniden inşaya ayrılan bütçenin 19 milyar doları kayıp. Birlemiş Milletler’e (BM) göre Taliban devrildikten sonra 5.7 milyon mülteci dönerken 2.7 milyon mülteci Pakistan ve İran gibi ülkelerde kalmaya devam ediyor. 4 milyon iç göçmen henüz evlerinden uzakta.
Gani mağlubiyeti kabul etti
Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, dün akşam saatlerinde Kabil Havalimanı'ndan kalkan bir uçakla ülkesinden kaçtı. Dün sabah saatlerinde Taliban'ın başkent Kabil'e girmesinin ardından, 2014 yılından beri ülkenin cumhurbaşkanı olan Gani, Afganistan'ı terk etti. Gani, önceki yaptığı açıklamada, Taliban'a karşı cumhurbaşkanı olarak vatanını savunmaya devam edeceğini duyurmuştu.
