Bu Latin Amerika ülkesine aşina olmayanlar başlıktaki gerilla nitelemesinin yeni lider Petro’yu rahatsız edebileceğini düşünebilir. Oysa gençlik yıllarındaki gerilla geçmişi seçimde bile kendisine önemli katkı sağladı. Eski gerilla ve bir dönem başkent Bogota Belediye Başkanı olan Petro’nun şimdi ise Kolombiya devlet başkanı olmasının kıta konjonktüründeki ideolojik eğilimler ile dünyadaki Covid-19, Ukrayna krizi vb. birçok gelişme ile uyumlu olduğu görülüyor. Bu stratejik ilişkileri haftaya değerlendireceğim.  

Bizim coğrafya Petro ismine pek aşinadır. Öyle ki yapabildiklerinden kendisine Deli Petro bile demişiz. Rusların geçmişte büyük bir imparatorluk olarak dünya sahnesine çıkmasında Büyük Deli Petro’nun önemli katkısı olmuştur. Şimdi de aynı “isim”den Kolombiya halkı büyük değişim ve başarılar bekliyor.  

Birkaç yıl önce yayınladığım Kolombiya-FARC Barış Süreci adlı kitabımda Kolombiya’nın geçmişten bugüne sosyoekonomik tahlilini yapmış, çatışma analizi çerçevesinde bir gerilla hareketi olan FARC ile yapılan Barış Anlaşması’nın detaylarını yazmıştım. Fakat ülkede anlaşma yapılsa da yeni ve mevcuttaki örgütlenmiş gerilla hareketleriyle çatışmalar sürüyor, kronik sorunlar devam ediyor.  

Böyle bir ortamda geçtiğimiz hafta yapılan seçimlerde Petro yeni devlet başkanı seçildi ve Kolombiya’da değişim döneminin başladığını ilan etti. Ülkenin kadim geçmişinde yer etmiş çatışma ortamının bitirilmesine yönelik vaatlerinin sonucunda seçilen Petro, iletişimden yana olduğunu göstererek sağcı lider eski Cumhurbaşkanı Uribe’yi bile diyaloğa davet etti.    

Diğer taraftan Venezüella ile sınırların açılması için Maduro ile görüşerek sınırda normalleşme istediğini açıkladı. Siyasetinin merkezine barışı koyacağını ilan eden ve ülke tarihinin en fazla oyunu alan sol görüşlü lider, Amerika ile de olumlu teması önemsiyor. “Seçim sürecinde ABD üzerine olumsuz söylemlerden özenle kaçınmasına” karşılık zaten geçtiğimiz günlerde Biden’dan da bir tebrik telefonu aldı.   

Anadolu Ajansı Kolombiya Temsilcisi Sinan Doğan’dan aldığım bilgilere göre halkın Petro’yu seçmesinde verdiği vaatlerin büyük etkisi bulunuyor. Ülkenin kronik meselelerinden olan toprak reformu, ELN ve diğer gerilla grupları ile muhtemel barış, FARC ile anlaşmalardaki ilerlemeler, komşu ülkelerle iyi diyalog, rüzgâr vb. alternatif enerji olanaklarının devreye sokulması gibi olumlu vaatler halkın teveccühüne neden olmuşa benziyor.    

Kolombiya’da Covid-19’un olumsuz sonuçlarının da etkisiyle mevcut sorunlar daha da büyümüş ve geçtiğimiz yıllardaki halk ayaklanmalarını tetiklemişti. Bu durum Petro’nun seçilmesine iyi bir zemin hazırladı.

Elbette ülkenin sorunları dünden bugüne oluşmuş değil ve hemen çözülmesi beklenmiyor. Şiddetli çatışmaların beslendiği derin fay hatları mevcut. Bu membalar kurutulmadan huzur ortamının gelmesi zor gözüküyor. Keskin ideolojik kamplaşmalar ve bölünmüşlük, ordunun siyaset içerisindeki müdahilliği, paramiliter gruplar ve sebep oldukları şiddet geleneği, gerilla hareketleri ve bunların güvenlik güçleri ile sürekli çatışmaları temel sorunlar içerisinde yer alıyor.      

Varlıkların bölüşümündeki adaletsizlik ve dolayısıyla orta sınıfın yetersizliği, yani çok zengin ve çok fakirlerin mevcudiyeti en temel meseleler içerisinde bir problem olarak duruyor. Aldığım bilgilere göre enerjiden bankacılığa birçok işkolu, ekonominin lokomotifi de olan önemli sektörler Amerikalıların da güdümünde olduğu bazı zengin ailelerin elinde. Bu yerleşik sorunlar sosyoekonomik krizin boyutunu artırıyor.   

Petro’nun etkili vaatlerinden bir tanesi de bölgesel kalkınma farklılıklarını ortadan kaldırmak ve zenginden daha fazla vergi, yoksuldan daha az vergi uygulamasını hayata geçirmekti.  Ayrıca kendisinden uyuşturucu, silah kaçakçılığı gibi sorunları da çözmesi bekleniyor.

Bağımsızlığını kazandığı yıllardan itibaren örümcek ağı misali birbirine geçmiş büyük kronik sorunlarla debelenen Kolombiya’da yeni liderin vaatlerini gerçekleştirirken yerleşik düzenin “sahipleri” ile büyük bir çatışma yaşayacağı gözüküyor. Sonuçta Latin Amerika’da bir “Büyük Petro” çıkacak mı hep birlikte göreceğiz.