İran’da 22 yaşındaki Mehsa Emini’nin vefatının üzerinden başlayan olaylar devam ediyor. Göstericiler birçok şehirde meydanlardalar. Olaylar başörtüsü eyleminden çok rejime başkaldırı gibi görülse de İran devlet aklı olayları kontrol ediyor.

İran toplum ve devlet yapısını tanıyan okumuş yazmış kesimin ekseriyetine göre bu olayların İran’da ne devrim ne de değişim getirmeyeceğini birçoğunuz okumuşsunuzdur. Peki, ne olur? Dünya İran olaylarına son derece temkinli yaklaşıyor. ‘Ukrayna- Rusya savaşı nedeniyle diken üstünde olan dünya, yeni bir çatışmalı süreci kaldırabilir mi?’ tartışmaları devam ediyor. Ama asıl konuşmamız gereken; eğer İran’da olaylar devam ederse işin Türkiye’ye yansıyan boyutu ne olacak? Yani Ukrayna, Rusya, Ermenistan, Azerbaycan ve nihayet İran’daki çatışmalar şiddetlenirse dünyanın tavrı ne olur, zaten problemli bir sürece giren gıda arzı ve tedarikine bir de petrol krizi eklenir mi? Eklenirse ne olur? Hele bir de olası bir Türkiye-Yunanistan çatışması olursa olay dünya savaşına evrilir mi? Peki, uyuyan herhangi bir hücre yapısı ABD ve Avrupa’da ortalığı kasıp kavurabilir mi? Daha ilginci, fırsat bu fırsat deyip Türkiye’de bulunan düzensiz göçmenlerden 100 bini Avrupa sınırlarına dayanırsa, örülen duvarları yıkarlarsa işin boyutu nereye varır? Ya da bunlar Türkiye’yi zor durumda bırakıyorlar deyip daha önceki süreçlerde Avrupa’ya geçen düzensiz göçmenler kitlesel eylemler yaparlar, ortalığı yağmalarlarsa ne olur.

Sahi Avrupa bu yıl doğal gaz krizi yaşıyor, milyonlarca yaşlısının bir kısmını kışı geçirmeleri için Türkiye’ye gönderecek. Olaylar sıçrar ve Türkiye kapılarını kapatırsa ne olur? Sebze meyve tedarikçisi Antalya seraları, Avrupa’ya sebze vermeyi reddederse ne olur?

Sorular ne kadar çok değil mi? Çünkü komplo teorilerine açık bir süreçteyiz. Her şey olabilir. Ortalık aklıevvellerden geçilmiyor. Her an herkes her şeyi yapabilir. İşte İran’da olan da bu. Bu defa işin arkasında PKK/PJAK olduğu iddia ediliyor. Tek başına devlet geleneği bunca güçlü olan İran da devrim yapabilir mi? Diğer etkin güçler olan Şiiler ve Sünniler bu tür bir çalışmaya izin verirler mi? Bu saate değin bu güçlerin olaylara dahil olduğuna dair bir bilgi kulaklarımıza ulaşmadı henüz. Hele de Hamaney’in çağrısı sonrası gösterilerin olması olayları kısmen yavaşlattı. Muhtemelen Besiç’in de müdahalesi yakın gibi görünüyor.

Olaylar birkaç gün içinde minimum seviyeye iner ve İran devleti olaylara hâkim olur. Geriye olaylara katılmış, ölmüş, yaralanmış veya gözaltına alınmış binler kalır. İran güçlenir, bu tür olaylara karşı yeni bir tecrübe kazanmış olur.

Bu tür olayları bazen gizli servisler palazlandırır. Olaylara katılan, katılma eğilimi gösteren tipleri tespit eder ve olaylar dinince de bertaraf ederler. Devletlerin akıl yapısı olaylara kitleler gibi yaklaşmaz. Bekler görür ve gerekirse vurur ve İran bunu iyi yapıyor.

Takipte kalacağız. Vesselam.