Zaman içinde çalışma hayatının akışına bağlı olarak çalışanların görev tanımlarında kısmen ya da tamamen değişiklik yapılması gerekebilmektedir. Görev değişikliği noktasında işçi ve işveren arasında tarafların memnuniyetsizliği ile yaşanan anlaşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir.  

Okuyucularımızdan görev ve pozisyon değişikliklerine maruz kalınması halinde ne gibi haklara sahip oldukları yönünde sorular gelmektedir. Bu hafta ki yazımızın konusu ‘İşçinin Görev değişikliği’ İşçi ve işveren arasındaki iş ilişkisi, bir meslek, pozisyon veya görev için kurulur. Bu ilişki düzenlenirken işçi için bir iş-görev tanımı belirlenir. İş sözleşmesi, hem işçi hem de işverenin ortak rızası ile çalışma koşulları, görev, işyeri konularında anlaşılarak başlatılır. Bu nedenle yapılan esaslı değişikliklerde de tarafların rızasının olması gerekmektedir.

İşçinin çalışmış olduğu görevinden başka bir göreve alınması, görev tanımının kapsamının genişletilmesi veya çalışma şartlarının ağırlaştırılması ile işçinin aleyhine bir durum oluşması ve işçinin bu durumdan rahatsız olması durumuna kanun koyucu ‘Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi’ ’başlığında yer verilmiştir.

İşveren, çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz.

İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir nedene dayandığını veya fesih için başka bir geçerli nedenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir. Ayrıca; taraflar aralarında anlaşarak çalışma koşullarını her zaman değiştirebilir. Çalışma koşullarında değişiklik geçmişe etkili olarak yürürlüğe konulamaz.  

Görev değişikliğini kabul etmeyen işçi ne yapmalıdır?

İş Kanunu’nda belirtilen çalışma şartlarında esaslı değişiklik; çalışma şartlarında yapılan değişiklikle işçinin iş şartlarının belirgin bir şekilde zorlaştırılmış olmasını ve işçi aleyhine bir durum ortaya çıkmasını ifade etmektedir.

Şoför olarak çalıştığı iş yerinde görevinin çaycı olarak değiştirilmesi işçinin çalışma şartlarında esaslı bir değişiklik olarak kabul edilecektir.

Görev değişikliğini kabul etmeyen işçi, işverenin kendisine yazılı olarak ilettiği görev değişikliği bildirimine 6 iş günü içinde yazılı dönüş yaparak görevi kabul etmediğini iletir. İşveren görev değişikliği için geçerli nedenlerini belirterek iş sözleşmesini bildirim sürelerine uyarak ve işçiye tüm haklarını ödeyerek feshedebilir. Bu durumda işçi mahkeme yoluyla işe iadesini talep edebilir.

Çalışma koşullarında esaslı değişiklik sebebiyle işçinin iş sözleşmesini haklı olarak feshedebileceği öngörülmemiştir. Fakat işçiye eski görevinde çalışma hakkı verilmemesi ve rızası olmamasına rağmen değiştirilen görevde çalışmaya zorlanması durumunda işçinin iş sözleşmesini haklı feshi söz konusu olabilecektir.

Her görev değişikliği esaslı çalışma şartı değişikliği olarak kabul edilmez. Bu nedenle; işçinin mesleğine, konumuna, saygınlığına zarar vermeyen, ücret ve yan haklarında işçi aleyhine bir durum oluşturmayan, işçinin sürdürmekte olduğu görevine eşdeğer bir pozisyon olması esaslı bir değişiklik olarak kabul edilmeyebilir.

İşverenin geçerli nedenine dayanan değişiklikler, çalışma koşullarında esaslı değişiklik olarak nitelendirilemez. Geçerli neden işçinin verimi ile davranışlarından ya da işyeri gereklerinden kaynaklanabilir.

Son Söz: İşin icap ve zaruretleri gereği tarafların iyi niyet göstermesi durumunda görev ve pozisyon değişikliği kanun nezdinde mümkündür.