Etrafımızda, zaman zaman, miras bırakanların, özellikle anne babaların, elem ve bazen de öfke ile “Seni evlatlıktan reddettim” ya da “ Seni mirasımdan mahrum bırakıyorum” şeklindeki sözlerini duymuşuzdur. Ya da yine öfke ve elem ile mirasçısını mirasından mahrum bırakmak için yapılan, muvazaalı tasarruflara şahit olmuşuzdur. İlkinde sözlü beyanların bir geçerliliği olmayacaktır. İkinci durumda ise yapılan işlem hukuken geçersiz bir işlem olduğu için, miras bırakanın ölümünden sonra açılacak davalar ile iptal edilebilecektir.

Oysa hukuken geçerliliği olmayan bu tür yollara başvurmadan, TMK 510 ile 513. maddelerinde belirlenen şartlara riayet ederek, miras bırakanın saklı pay sahibi mirasçısını mirasçılıktan çıkarması mümkündür.

MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA SEBEPLERİ

1-    Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın yakınlarından birine karşı ağır bir suç işlemesi.

2-    Mirasçının, miras bırakana veya miras bırakanın ailesi üyelerine karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi.

Birinci durumda, mirasçının, miras bırakana ya da yakınlarına karşı ağır bir suç işlemesi yeterli görülmekte olup, mirasçının cezasının, affa ya da zamanaşımına uğraması gibi nedenlerle ceza almamış olması ya da teşebbüs aşamasında kalması gibi durumlar, miras bırakanın, mirasçılıktan çıkarma hakkını etkilemeyecektir.

İkinci durum için, Yargıtay uygulamasına bakacak olursak; mirasçının, miras bırakanın onur ve haysiyetini gözetmemesi, miras bırakana kapıyı açmaması, telefonları yüzüne kapatması, uyuşturucu satması ya da kullanması, vekâlet görevini kötüye kullanması, miras bırakanın, gereksiz yere tıbbi müşahede altına aldırılması gibi durumlar, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi olarak görülmüştür. Bu örneklerden yola çıkarak, içinde bulunduğumuz pandemi koşullarında, miras bırakanın yalnız ve çaresiz bırakılması gibi durumların da mirastan çıkarma sebebi olarak kabul edilebileceğini söyleyebiliriz.

3-    Miras bırakan, hakkında borç ödemeden aciz belgesi bulunan altsoyunu da, saklı payının yarısı ile sınırlı olmak üzere mirasçılıktan çıkarabilir. Yukarıda sayılan iki durumda cezalandırma amacı bulunmakla birlikte son durumda mirasçıyı korumaya alma iradesi söz konusudur

MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA USULÜ

Mirastan çıkarma işlemi ölüme bağlı tasarrufla yapılabilmekte olup, uygulamada çoğunlukla vasiyetname şeklinde düzenlenmektedir. Ancak, bu ölüme bağlı tasarrufun geçerli olabilmesi için, mirasçılıktan çıkarma sebebinin açıkça yazılması gerekmektedir.

MİRASÇILIKTAN ÇIKARMANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI

·         Mirasçılıktan çıkarılan kimse, mirastan pay alamayacağı gibi, tenkis davası da açamaz.

·         Miras bırakan, başka türlü tasarrufta bulunmuş olmadıkça, mirasçılıktan çıkarılan kimsenin miras payı, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi, mirasçılıktan çıkarılanın varsa altsoyuna, yoksa miras bırakanın yasal mirasçılarına kalır.

·         Mirasçılıktan çıkarılan kimsenin altsoyu, o kimse miras bırakandan önce ölmüş gibi saklı payını isteyebilir. (TMK 511)