Ara buluculuk taraflar arasındaki anlaşmazlığın en uygun şekilde çözülmesi adına ortaya çıkan hukuk sisteminin bir parçasıdır. 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Ara Buluculuk Kanunu ile Ara Buluculuk Kurumu 22.06.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mahkemelerin iş yükünü azaltmak amacıyla uyuşmazlıkların çözümünde başvurulan yolların başında arabuluculuk gelir.
Ara buluculukta, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemini” ifade eder.
Ara buluculuk, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olarak karşımıza çıkar. Ara buluculuk; taraflar arasındaki uyuşmazlıkları üçüncü bir kişi yardımı ile tarafsız olarak, yargılama yapılmadan, mahkemeye gitmeden tarafların sulh olmasını sağlayan bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Taraflar, aralarındaki uyuşmazlığı kendi iradeleriyle veya uyuşmazlık konusu olayın mahkemenin önerisi ile ara bulucu eşliğinde çözmeye karar vererek, uyuşmazlık konusunu arabulucuya bildirir. Taraflar Ara buluculuk sayesinde tarafsız bir ara bulucu eşliğinde, sorunlarını tartışma ve kendileri için en iyi çözümü bulma fırsatı elde ederler.
Hangi uyuşmazlıklarda ara buluculuk yoluna başvurulabilir?
Aile hukukundan doğan uyuşmazlıklar; ayrılık, boşanma, nafaka İş hukukundan doğan uyuşmazlıklar; iş sözleşmesinin haklı neden olmaksızın feshi, işçi mağduriyetleri, Ticari uyuşmazlıklarda; ev sahibi ile kiracı ilişkisinden doğan, müteahhit ile yüklenici firma arasında bulunan, ev sahibi ile emlakçı arasında olan uyuşmazlıklarda; Tüketici hukukundan doğan uyuşmazlıklar vb. durumlarda arabuluculuk yoluna gidilebilir.
Kimler ara buluculuk yapar?
Taraflar arasındaki uyuşmazlıkları çözen tarafsız kişilere ara bulucu adı verilir. Ara bulucu, uyuşmazlık konusu tarafları bir araya getirerek yaptığı görüşmeler sonucunda dostane bir şekilde çözüm üreten, uyuşmazlığı çözen kişilerdir. Ara bulucu olmak için, hukuk fakültesi mezunu olmak, avukatlık mesleğinde asgari 5 yıl çalışmış, arabuluculuk siciline kayıtlı olmak, kasten işlenmiş bir suçtan hükümlü olmamak, üzere birtakım şartlar mevcuttur. Bu şartlar yerine getirilmeden arabulucu olmak mümkün değildir.
Ara buluculuk, zorunlu ara buluculuk ve ihtiyari ara buluculuk olmak üzere ikiye ayrılır. Zorunlu ara buluculuk; bir dava şartı olmakla beraber taraflar dava açmadan önce zorunlu olarak ara buluculuğa başvurmak zorundadır. Dava şartı ara buluculuk yani zorunlu ara buluculuğa başvurulmadan açılan davalar reddedilir.
İhtiyari ara buluculuk ise, isteğe bağlı olarak başvurulan bir yoldur. Taraflar mahkeme aracılığı ile arabuluculuğa davet edilebileceği gibi, dava konusu bir nedenden kaynaklanan uyuşmazlığın çözümünde taraflar dava açmadan önce ya da dava açıldıktan sonra arabuluculuğa başvurabilirler.
Ara buluculuk, bağımsız ve tarafsız olarak ara bulucular tarafından yürütülen anlaşmazlık çözüm yöntemidir. Taraflar arasındaki problemleri çözüme kavuşturarak, taraflar arasındaki sorunların konuşularak anlaşma sağlanmasına imkân verir.
Ara bulucuların, taraflar arasındaki uyuşmazlıkları çözerken ara buluculuk konusu olaya ilişkin belgeleri taraflarca aksi talep edilmedikçe gizlilik ilkesine uyacak şekilde üçüncü bir kişiye açıklamaması gerektiği kanunla düzenlenmiştir.
Ara buluculuk müzakerelerinde, taraflar arasında uzlaşma sağlandığı takdirde anlaşma tutanağı düzenlenir ve bu anlaşma tutanağının altına her iki tarafça imza atılır. Ara buluculuk anlaşma tutanağı taraflarca imza altına alınması ile bu anlaşma kesinleşmiş bir mahkeme hükmü yerine geçmektedir.
