Dijitalleşmeyle beraber hayatımıza birçok yenilik giriyor ve girmeye de devam ediyor. Özellikle son döneme damga vuran kripto paralar gündemi oldukça meşgul ediyor. Dünyada milyonlarca kişinin yatırım yaptığı kripto paralar hakkında bazı sorular ise merak ediliyor. Bu sorulardan bir tanesi de ‘Kripto paraların vergisi var mı?’ oldu. Bu yazımızda Türkiye'nin kripto para yasasını inceleyeceğiz.
Sanal bir para birimi olan ve alım - satım aracı olarak tasarlanan kripto paralar, şifreleme yöntemi kullanarak para aktarımlarının gerçekleşmesini ve bu aktarımların güvenliğini sağlayan dijital varlıklardır. Kripto paralar block chain teknolojisini kullanır ve kripto paraların transferinde sanal cüzdan ve kripto para borsaları kullanılır. Kripto paralar yani sanal para birimleri kullanıcıdan kullanıcıya aktarılabilen, cüzdan veya bulut gibi farklı cihazlarda saklanabilen ve para birimleri takas edilebilen varlıklardır. Kripto para üretimi, kullanıcı taleplerine göre üretilen bir model üzerine kurulmuştur.
Kripto para birimlerinin Bitcoin, Litecoin, Ethereum, Dash, Zcash, IOTA, Rıpple vb. gibi türleri vardır. Kripto paraların fiyatlarının artıp - eksilmesinde en önemli unsur o kripto paraya duyulan arz ve taleptir. Bir kripto paranın arzı düşük ancak o paraya talep yüksek ise bu kripto paranın değeri artar. Aynı şekilde paranın arzı yüksek talep düşük olduğunda kripto paranın değeri azalır.
Kripto paralardan elde edilen kazançların vergilendirmeye tabi tutulması hususunda devlet henüz bir karar almış değil. Sadece kripto paralar için aracılık hizmeti veren ve bu aracılık hizmeti sonucunda komisyon geliri elde eden firmalar için vergilendirme yapılmaktadır.
30.04. 2021 tarihinde yürürlüğe giren Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik’te “Ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılmamasına ve ödeme ve elektronik para kuruluşlarının kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık etmemesine ilişkin usul ve esaslar” düzenlenmiştir.
Aynı yönetmeliğin ödemelerde kripto varlıkların kullanılmaması başlıklı 3. maddesinde, “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder. Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz. Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamaz.
Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremez, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamaz. Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemez.” deniliyor.
Kripto paraların devlet tarafından menkul kıymet, para ya da emtia olarak kabul edilmesi sonucunda ancak bu paralar üzerinden elde edilen kazançların vergilendirilmesi sağlanabilir. Ancak devlet tarafından kabul edilen bir sistem yoktur. Bununla birlikte gibi kripto paralar için aracılık eden, alım satım kazancı elde eden şirketlerin, kripto paralardan yapmış olduğu kazançları değer artış kazancı olarak beyan etmelidirler. Ancak bu konudaki yasal boşluk da henüz doldurulmuş değil.
