DEMET İLCE / MUHABİR
Neden kanepede uyukluyorsun ama sonra uyuyamıyorsun?
Bu durum, daha küçük beyin hacmi, beyindeki beyaz madde iletişim yolunun hasar görmesi hatta herhangi bir nedenden ötürü üç kat daha yüksek ölüm riski ile ilişkilendirilmiştir. Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi'ne göre, tedavi edilmediği takdirde obstrüktif uyku apnesi sizi hipertansiyon, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, depresyon ve hatta erken ölüm açısından daha yüksek risk altına sokar.
Horlama konusunda bir rock yıldızı olsanız bile, birisi size gece kükremenizden bahsetmediği sürece obstrüktif uyku apneniz olduğunu bilmiyor olabilirsiniz. Bu nedenle partnerlerin ve arkadaşların horlayan kişileri seslerini yükseltmeleri ve profesyonel yardım almaya teşvik etmeleri önemlidir.
Peki ya horlamanın yanı sıra tuhaf veya ilginç bir semptomunuz varsa? Siz ve sevdiklerinizin tehlikede olduğunuza dair hiçbir fikri olmayabilir ve bu duruma yıllarca teşhis konulamayabilir.
Güney Kaliforniya Üniversitesi Keck Tıp Fakültesi'nde klinik tıp doçenti olan uyku uzmanı ve göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Raj Dasgupta, "Amerika Birleşik Devletleri'nde 30 milyondan fazla insanda uyku apnesi var, ancak sıklıkla yetersiz teşhis ediliyor veya yanlış teşhis konuluyor" dedi.
"Kadınlarda erkeklere kıyasla gerçekten yanlış teşhis konuluyor çünkü kadınlarda, erkeklerin sıklıkla gösterdiği klasik, kahramanca horlama görülmeyebilir" diye de ekledi.
Dasgupta'ya göre obstrüktif uyku apnesinin dikkat edilmesi gereken beş tuhaf belirtisi var.
Gece terlemeleri
İnsanların geceleri terlemesinin birçok nedeni vardır. Özellikle iklim krizi nedeniyle son birkaç yıldır devam eden sıcak hava dalgaları nedeniyle hava çok sıcak olabilir. Mayo Clinic'e göre bazı ilaçlar, kanser, tiroid sorunları, grip ve bakteriyel enfeksiyonlar ve menopoz semptomlarının başlangıcı gibi gece terlemelerine neden olabilir.
Ancak Dasgupta, araştırmaların obstrüktif uyku apnesi olan kişilerin yaklaşık %30'unun gece terlemesi bildirdiğini söyledi.
"Vücudunuzun yeterince oksijen almaması nedeniyle bu sempatik savaş ya da kaç moduna düşüyorsunuz, bu da gece terlemelerini tetikliyor. Araştırma, gece terlemesi olan OSA'lı kişilerin, obstrüktif uyku apnesine ek olarak gerçekten düşük oksijen seviyelerine sahip olma ihtimalinin de daha yüksek olduğunu gösterdi." dedi.
Uzmanlar, uyku apnesinin yorgun uyanmanıza, duygularınızı düzenlemekte zorluk yaşamanıza ve beyin bulanıklığından muzdarip olmanıza neden olabileceğini söylüyor.
Sık uyanmalar
Cleveland Clinic'e göre pek çok kişi gece mesanelerini boşaltmak için kalkıyor; bunun nedeni aşırı alkol tüketimi, şeker hastalığı, ödem, yüksek tansiyon, bazı ilaçlar, hamilelik, prostat sorunları ve hatta yatmadan önce çok fazla sıvı içmek olabilir.
Ancak Dasgupta, gecede en az iki kez idrar yapmak için kalkmanın (buna noktüri denir) aynı zamanda obstrüktif uyku apnesinin de bir işareti olabileceğini söyledi.
"Bir çalışmada OSA'lı hastaların yaklaşık %50'sinde noktüri olduğu ortaya çıktı ve uyku bozukluğu tedavisinin uyanmaları azalttığını belirttiler" dedi.
Bununla birlikte, Dasgupta, ofislerinde uyku apnesi tarama anketlerinde sık sık gece idrara çıkmanın sorulmadığını söyledi.
Diş taşlama
Dasgupta, uyurken diş gıcırdatma veya sıkmaya bruksizm adı verildiğini ve bunun da obstrüktif uyku apnesinin bir işareti olabileceğini söyledi.
"Elbette kaygı ve diğer faktörler bruksizme neden olabilir, ancak yaygın bir neden obstrüktif uyku apnesidir. Neden olduğuna dair bir teori var; hava yolu tıkanıyor, bu nedenle ağızdaki ve çenedeki kaslar tıkalı hava yolunu serbest bırakmak için hareket ediyor. Bu kanıtlanmadı ama ilginç bir hipotez.” dedi.
Dasgupta, dişlerini gıcırdatan veya sıkan çoğu kişinin diş hekimlerinin koruma amacıyla önerdiği bir ağız koruyucu kullandığını ancak bunun çeneyi korumayacağını söyledi.
"Dolayısıyla kişide temporomandibular eklemde ağrı olan TME (fonksiyon bozukluğu) da gelişebilir ve bu aynı zamanda baş ağrısı gibi başka sorunlara da yol açabilir" diye belirtti.
Sabah baş ağrıları
Dasgupta, çalışmaların obstrüktif uyku apnesi ile baş ağrısıyla uyanma arasında bir bağlantı bulduğunu söyledi.
"Bunlar genellikle her gün veya haftanın çoğu gününde meydana gelir ve sabah uyandıktan sonra birkaç saat sürebilir. Baş ağrılarının nedeni tam olarak belirlenmemiştir ve çok faktörlü olabilir." dedi.
Obstrüktif uyku apnesinin neden olduğu baş ağrıları bulantıya veya ışığa ve sese karşı artan hassasiyete yol açmıyor gibi görünüyor. Bunun yerine, Haziran 2015'te yapılan bir araştırmaya göre alnın her iki tarafında yaklaşık 30 dakika süren bir baskı hissi var gibi görünüyor.
Depresyon, yorgunluk ve uykusuzluk
Dasgupta, obstrüktif uyku apnesinin bazı semptomlarının kendilerini zihinsel sağlık sorunları, beyin bulanıklığı veya diğer uyku sorunları olarak gizleyebileceğini söyledi.
"Uyku; düşünme, tepki verme, hatırlama ve sorun çözme yeteneğimizi etkiliyor. Kadınlar özellikle uykusuzluk, yorgunluk ve depresyon gibi atipik semptomları eksik bildirme eğilimindedir." dedi.
Obstrüktif uyku apnesi sizi uyandırırsa tekrar uykuya dalmanız zor olabilir. Bir kişi, farklı bir sorunun uyanmayı tetiklediğini fark etmeden uykusuzluktan şüphelenebilir.
Dasgupta, gündüz yorgunluğunun belirtileri arasında günlük görevleri yerine getirmek için motivasyon eksikliği, işyerinde üretkenlik eksikliği, hafıza sorunları ve sosyal olmaya ilginin azalması yer alıyor. Bunlar aynı zamanda depresyon belirtileridir; dolayısıyla sağlık ziyaretinde uyku sorunları dile getirilmezse altta yatan neden gözden kaçabilir.
