Candida albicans, sağlıklı insanların çoğunun vücudunda bulunan bir maya mantarı. Ağızda, bağırsaklarda ve genital bölgelerde sessizce yaşayan bu mikroskobik canlı, bağışıklık sistemi zayıfladığında veya antibiyotik kullanımı sonrası hızla çoğalarak enfeksiyona yol açabiliyor. Yeni bir araştırma ise bu zararsız misafirin, kanımızdaki albümin proteiniyle temas ettiğinde nasıl ölümcül bir tehdide dönüştüğünü gözler önüne serdi.
LABORATUVARDA ZARARSIZ, VÜCUTTA SALDIRGAN
Candida albicans’ın laboratuvar ortamlarında çoğu zaman zararsız davranması, bilim insanlarını yıllardır şaşırtıyordu. Ancak Almanya’daki Hans Knöll Enstitüsü'nden mikrobiyolog Sophia Hitzler, mantarın bu davranış değişikliğinin arkasında insan vücuduna özgü bir sinyalin olduğunu düşündü. Bu sinyalin kaynağının ise insan kanında bolca bulunan albümin olduğu ortaya çıktı.
ALBÜMİN MANTARI YENİDEN PROGRAMLIYOR
Araştırmacılar, albüminin Candida albicans’ın metabolizmasını tamamen yeniden yapılandırdığını, mantarın insan hücrelerine karşı daha saldırgan hale gelmesine yol açtığını tespit etti. Mantar, albümin varlığında daha hızlı çoğalıyor, daha yoğun biyofilmler oluşturuyor ve cilt hücrelerine ciddi zarar veriyor. Hatta virülans (hastalık yapıcı) genleri silinmiş mantar örneklerinde bile, albümin bu saldırgan özellikleri yeniden tetikleyebiliyor.
SADECE TOKSİN DEĞİL, KOŞULLAR BELİRLEYİCİ
Araştırmacı Candela Fernández-Fernández’e göre, enfeksiyonun şiddeti sadece mantarın ürettiği toksinlere bağlı değil. “Mantar, karşılaştığı ortama göre uyum sağlıyor ve ev sahibinin zayıf noktasından faydalanabiliyor,” diyen Fernández-Fernández, enfeksiyonun ortam koşullarına göre şekillendiğini vurguladı.
MANTAR ARAŞTIRMALARINDA YENİ DÖNEM
Çalışmanın en önemli sonucu, mantar araştırmalarında yalnızca laboratuvar ortamı değil, insan vücudunun biyolojik yapısının da dikkate alınması gerektiğini göstermesi. Hitzler, “Sadece temel besinleri sağlamak yeterli değil. Doğru çevresel sinyalleri de sunmazsanız, gerçekten tehlikeli olan suşları gözden kaçırabilirsiniz,” diye belirtti.
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ UYARIYOR
Candida albicans, Dünya Sağlık Örgütü’nün en tehlikeli mantar patojenleri listesinde yer alıyor. Ancak bakteriyel enfeksiyonlar kadar ilgi görmeyen mantar hastalıkları, tedaviye direnç geliştirme konusunda da büyük tehdit oluşturuyor. Bu nedenle, bilim insanları mantarın gerçek virülans potansiyelini doğru şekilde değerlendirebilmenin, etkili tedaviler geliştirmek için kritik olduğunu vurguluyor.