Yapay zeka sektörü, enerji tüketimini azaltmak için hem donanımda hem yazılımda “zekice” çözümler geliştiriyor. Ancak uzmanlar, bu gelişmelere rağmen toplam enerji tüketiminin artmaya devam edeceği uyarısında bulunuyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’na göre yapay zekânın bel kemiğini oluşturan veri merkezleri, 2030 yılına kadar dünya genelindeki elektrik tüketiminin yüzde 3’ünü karşılayacak. Bu oran, günümüzdeki kullanımın iki katına çıkması anlamına geliyor.
ABD merkezli danışmanlık firması McKinsey, küresel ölçekte bir veri merkezi inşa yarışının başladığını ve bu büyümenin elektrik arzında sıkıntıya yol açabileceğini belirtiyor.
ENERJİ TÜKETİMİNİ AZALTMAK MÜMKÜN MÜ?
Michigan Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Profesörü Mosharaf Chowdhury, sorunun çözümünün sadece daha fazla enerji üretmek değil, aynı zamanda mevcut sistemleri daha verimli hale getirmekten geçtiğini vurguluyor.
Profesör Chowdhury’nin laboratuvarı, yapay zeka çiplerinin tam olarak ne kadar elektrik kullandığını hesaplayan algoritmalar geliştirdi. Bu sayede enerji kullanımında %20-30 oranında tasarruf sağlanabiliyor.
SOĞUTMADA YENİ NESİL TEKNOLOJİLER
Veri merkezlerinde enerji tüketiminin büyük kısmı soğutma sistemlerine harcanıyor. 20 yıl önce soğutma, sunucular kadar enerji tüketirken, bugün bu oran %10’a kadar düşmüş durumda.
Yeni nesil veri merkezleri, sıcaklık kontrolünü alan bazlı yapay zekâ destekli sensörlerle sağlıyor. Bu da tüm binayı değil, yalnızca ihtiyaç duyulan bölgeyi soğutarak su ve elektrik kullanımını azaltıyor.
McKinsey danışmanı Pankaj Sachdeva’ya göre asıl dönüm noktası sıvı soğutma sistemleri olacak. Geleneksel klimaların yerine kullanılan bu sistemler, sunucuların içine doğrudan dolaşan özel bir sıvı göndererek soğutma sağlıyor. Nvidia gibi yüksek güçlü çipleri barındıran sistemlerde bu yöntem giderek yaygınlaşıyor.
Amazon Web Services (AWS), geçtiğimiz hafta Nvidia GPU'larını soğutmak için kendi sıvı sistemini geliştirdiğini duyurdu. AWS Başkan Yardımcısı Dave Brown, "Mevcut veri merkezlerini yeniden inşa etmeden bu kapasiteyi destekleyemeyiz" dedi.
HER YENİ ÇİP, DAHA FAZLA VERİMLİLİK Mİ DEMEK?
Her yeni nesil yapay zeka çipi, bir öncekine göre daha verimli çalışıyor. Purdue Üniversitesi’nden Yi Ding’in araştırmalarına göre çipler, performans kaybı yaşamadan daha uzun süre kullanılabiliyor.
Ancak Ding, yarı iletken şirketlerinin daha fazla kâr elde etmek için eski ekipmanların kullanım süresini uzatmaya yanaşmadığını belirtiyor.
Tüm verimlilik çabalarına rağmen, enerji tüketiminin artmaya devam edeceği de öngörülüyor. Ding, "Enerji tüketimi artacak, sadece belki daha yavaş artacak" diyor.
ABD İLE ÇİN ARASINDA ENERJİ YARIŞI
Yapay zekada rekabet sadece teknolojik değil, enerji üzerinden de ilerliyor. Ocak ayında Çin merkezli DeepSeek adlı girişim, daha az güçlü çiplerle çalışmasına rağmen en gelişmiş ABD sistemleriyle aynı düzeyde performans gösteren bir yapay zeka modeli tanıttı.
DeepSeek, enerji yoğun bir eğitim aşamasını atlayarak GPU’ları daha verimli programlamayı başardı.
Uzmanlara göre Çin, yenilenebilir ve nükleer enerji kaynakları bakımından da ABD’ye göre önemli bir avantaja sahip.