İngiltere’de yürütülen son bilimsel araştırma, köpeklerin Parkinson hastalığını sadece koku yoluyla ayırt edebildiğini ortaya koydu. Çift kör kontrollü deneyde, bir Golden Retriever ve bir Labrador, Parkinson hastalarına ait cilt sürüntülerini doğru şekilde tespit etti.
Araştırma, Bristol Üniversitesi'nden hayvan davranışları bilimcisi Nicola Rooney liderliğinde yürütüldü. Rooney, "Köpeklerin bu çalışmadaki hassasiyet oranı %70 ile %80 arasında değişti. Bu oranlar tesadüfi sonuçlardan çok daha yüksek ve köpeklerin Parkinson hastalığını tanımada etkili olabileceğini gösteriyor," dedi.
KOKUNUN ARDINDAKİ GİZLİ İZLER
Parkinson’un ciltteki yağlı salgılar aracılığıyla vücut kokusunu değiştirdiği ilk kez yaklaşık on yıl önce fark edildi – üstelik tamamen tesadüfen.
İskoç hemşire Joy Milne, eşinde Parkinson teşhisi konulmadan 12 yıl önce vücudunda farklı bir koku olduğunu hissetti. Olağanüstü koku alma yeteneğine sahip olan Milne, 2016 yılında yapılan bir pilot çalışmada Parkinson hastalarının gömleklerini koklayarak doğru teşhis koydu. Hatta yanlış tanı koyduğu bir kişi, yaklaşık bir yıl sonra gerçekten Parkinson teşhisi aldı.
Bu olağanüstü durum, bilim insanlarına şu soruyu sordurdu: Eğer bir insan Parkinson'u yıllar öncesinden koklayabiliyorsa, köpekler neden yapamasın?
TÜYLERİ YOL GÖSTERİYOR
Köpeklerin üstün koku alma yetenekleri daha önce stres, COVID-19 ve kanser gibi durumları tanımada kullanıldı. Bu yeni çalışmada ise, Parkinson hastalarının vücut kokularında bulunan özel bileşiklerin tanımlanması hedefleniyor.
Medical Detection Dogs adlı kuruluş ile Manchester Üniversitesi’nden bilim insanlarının iş birliğiyle yürütülen çalışmada, 10 köpek eğitildi. Ancak yalnızca ikisi başarıyla test aşamasına geçti.
Bu iki köpekten biri, sağlıklı bireylere ait örneklerin %10’unu yanlışlıkla Parkinson olarak işaretledi. Diğer köpek ise sadece %2 oranında yanlış uyarı verdi. Buna rağmen, genel başarı oranları oldukça yüksek bulundu.
Medical Detection Dogs CEO’su Claire Guest, "Köpeklerin hastalıkları inanılmaz doğrulukla tespit ettiğini bir kez daha gösterdik. Parkinson için henüz bir erken teşhis yöntemi yok ve belirtiler, teşhis konmadan yıllar önce başlıyor olabilir," açıklamasında bulundu.
BİLİM İÇİN YENİ UFUKLAR
2019’da yapılan bir başka çalışmada, Parkinson hastalarına özgü koku bileşikleri tanımlanmış ve bu bilgiler bir tür "koku testi"ne dönüştürülmüştü. Şu anda bu testin geliştirilme çalışmaları sürüyor.
Eğitilmiş köpeklerin yardımıyla Parkinson’a özgü daha fazla biyobelirteç keşfedilebilir ve gelecekte bu hayvanlar teşhis sürecinde önemli bir rol üstlenebilir.