İlk ötegezegen keşfi 1992’de bir pulsarın yörüngesinde yapıldı, 1995’te ise ilk kez Güneş benzeri bir yıldızın etrafında bir gezegen bulundu. NASA’nın Kepler ve TESS görevleri sayesinde sayı hızla arttı. 2015’te Kepler’in 1.000’inci ötegezegeni duyuruldu, 2016’da tek bir yılda yaklaşık 1.500 keşif yapıldı. Mart 2022’de sayı 5.000’e ulaştı. Şimdi ise NASA, 6.000’inci gezegenin doğrulandığını açıkladı.
ÇEŞİTLİLİĞİYLE HAYRANLIK UYANDIRIYOR
Keşfedilen ötegezegenler arasında “sıcak Jüpiterler”, birkaç saatte yıldızının etrafında dönen ultra-kısa dönemli gezegenler ve bir yüzü kavurucu sıcak, diğer yüzü buz gibi olan kilitlenmiş dünyalar var. Bazıları demir yağmuru ihtimaliyle dikkat çekerken, bazıları köpük kadar hafif ya da okyanuslarla kaplı olabilir.
KEŞİF YÖNTEMLERİ VE TEKNOLOJİ
Bugüne kadar 4.500’den fazla keşif, gezegenlerin yıldızlarının önünden geçerken yarattığı ışık azalmasını ölçen geçiş yöntemiyle yapıldı. Ardından yıldızların salınımını gözleyen radyal hız yöntemi geliyor. Ancak doğrudan görüntüleme çok zor olduğu için 100’den az gezegen bu şekilde incelenebildi.
YENİ NESİL GÖREVLER YOLDA
TESS’in binlerce adayı arasında 600’den fazlası doğrulandı. 2027’de fırlatılması planlanan Nancy Grace Roman Teleskobu binlerce yeni keşif yapacak. ESA’nın 2026’da fırlatacağı PLATO misyonu, Güneş benzeri yıldızların etrafındaki kayalık gezegenleri bulmaya odaklanacak. Çin de Earth 2.0 projesiyle ötegezegen avına katılmaya hazırlanıyor.
SON HEDEF: YAŞANABİLİRLİK
Bilim insanlarının asıl amacı, Dünya’ya benzeyen ve yaşam barındırma ihtimali olan gezegenleri tespit etmek. Bunun için James Webb Teleskobu atmosferlerde biyolojik izler aramaya başladı bile. Ancak en büyük soru hâlâ geçerli: Evrende yalnız mıyız?