Alzheimer hastalığıyla özdeşleşmiş olan p-tau217 proteini, sağlıklı yenidoğan bebeklerde şaşırtıcı derecede yüksek seviyelerde tespit edildi. İsveç’teki Göteborg Üniversitesi öncülüğünde yürütülen uluslararası araştırma, uzun yıllardır “nörodejenerasyonun habercisi” olarak görülen bu proteinin, aslında beyin gelişimi için hayati rol oynayabileceğini ortaya koydu.
Araştırmacılar, 400'den fazla kişinin kan örneklerini analiz etti. Prematüre bebeklerde p-tau217 seviyelerinin, Alzheimer hastalarında görülenden bile çok daha yüksek olduğu tespit edildi. Üstelik bu bebekler tamamen sağlıklıydı.
“Yenidoğanların beyinleri, p-tau217 proteinini yüksek dozda tolere edebiliyor. Bu durum, Alzheimer'a yaklaşımımızı temelden sarsıyor,” denildi.
HASTALIK BELİRTİSİ DEĞİL, GELİŞİM ANAHTARI OLABİLİR
Normalde tau proteini, beyin hücrelerinin iskeletini oluşturur ve hücreler arası iletişimi sağlar. Ancak p-tau217 formuna dönüşüp hücre içinde birikmeye başladığında, bu durum hafıza kaybına ve hücre ölümüne yol açar – yani Alzheimer’ın temel özelliklerinden biridir.
Ancak yeni bulgular, bu proteinin doğum sonrası beyin gelişimi için gerekli olabileceğini gösteriyor. Özellikle hareket ve duyum merkezlerinin olgunlaşmasında rol oynadığı düşünülüyor.
Araştırmanın dikkat çekici bir sonucu da şu: Bebeklerde amiloid proteini birikimi bulunmamasına rağmen p-tau217 seviyesi yüksek. Bu da bugüne kadar kabul gören “önce amiloid, sonra tau” teorisini sorgulatıyor.
BEBEKLERİN BEYNİ TEDAVİNİN ANAHTARI OLABİLİR
P-tau217’nin bebeklerde yüksek seviyelerde olmasına rağmen Alzheimer'a yol açmaması, bilim insanlarına koruyucu mekanizmaların izini sürme fırsatı sunuyor. Eğer bu doğal koruma sistemi çözülebilirse, yeni nesil Alzheimer tedavileri geliştirilebilir.
ABD’de yakın zamanda Alzheimer teşhisinde kullanılmak üzere onaylanan p-tau217 testlerinin de bu veriler ışığında yeniden değerlendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Yani yüksek p-tau217 seviyesi her zaman hastalık belirtisi olmayabilir.
“Bebeklerin beyin gelişimindeki sırlar, yaşlılıkta zihinsel sağlığın korunmasına ışık tutabilir,” diyen araştırmacılar, Alzheimer araştırmalarının yön değiştirebileceğini vurguluyor.