DEMET İLCE / MUHABİR

Alt-orta sınıf İngiliz yaşamını konu alan sosyal gerçekçilik romanları, bazılarının onun Charles Dickens'ın değerli bir halefi olduğunu öne sürmesine yol açtı. Açık sözlü bir sosyalist olan Wells, genellikle pasifist görüşlere sempati duyuyordu (Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesi dışında) ve ilerici küresel vizyonları olan, bir nevi kehanet niteliğinde bir sosyal eleştirmendi. Bir fütürist olarak pek çok ütopik eser yazdı; pek çok icadın gelişini öngördü ve bugün artık yaygın olarak bildiğimiz konuları hayal etti; sıradan ayrıntıları tek bir olağanüstü varsayımın yanına yerleştirdi.

İşte bu ikonik yazar hakkında 10 gerçek...

1. Kırık bir bacak Wells'in hayal gücüne ilham verdi

1874'te Wells bacağını kırarak onu yatalak bıraktı. Bu onun hayatında belirleyici bir olay haline geldi; zaman geçirmek için babasının kendisine getirdiği yerel kütüphanedeki kitapları okudu. Wells çok geçmeden kendini diğer dünyalara ve kitapların içerdiği hayatlara adadı ve bu da onun yazma arzusunu uyandırdı.

Annesinin Sussex'teki bir kır evi olan Uppark'ta hizmetçi olarak çalışması da bunda etkili oldu. Uppark'ın, Wells'in Mary Shelley'nin Frankenstein'ı da dahil olmak üzere pek çok klasik eseri okuyarak kendini kaptırdığı muhteşem bir kütüphanesi vardı.

2. Başlangıçta öğretmendi – A.A. Milne onun öğrencilerinden biriydi

Bir kumaşçının yanında kısa bir çıraklık yaptıktan sonra Wells öğrenci-öğretmen oldu ve Wookey'deki Ulusal Okul, Midhurst Gramer Okulu ve Galler'deki Holt Akademisi dahil olmak üzere çeşitli okullarda zaman geçirdi.

Sonunda, ünlü zoolog TH Huxley'den biyoloji eğitimi aldığı Normal Bilim Okulu'na (şu anda Imperial College) burs kazandı. Artık bir sosyalistti ve Fabian Cemiyeti'nin bir üyesiydi ve ders kitapları, kısa öyküler ve incelemeler yazmıştı.

Wells, 1889-1890 yılları arasında Londra'daki Henley House School'da öğretmenlik görevi aldı. Okulun sadece 13 öğrencisi vardı ve John Milne'ın evinden kaçtı. Wells'in bilim öğrencileri arasında John'un oğlu, Winnie-the-Pooh'un gelecekteki yazarı AA Milne de vardı. Milne bir keresinde Wells'in iyi bir okul müdürü olmadığını çünkü "fazla zeki ve sabırsız olduğunu" söylemişti.

Öğretmenliği bıraktıktan sonra Wells gazeteci oldu ve dergiler için çok sayıda kısa mizahi makaleler yazdı.

3. 'Zaman makinesi' terimini ilk icat eden ve kullanan kişi oydu

Wells'in kısa öykülerinin başarısı onu daha uzun yazılar yazmaya teşvik etti ve ilk romanı The Time Machine'i 1895'te yayımlayarak üretken edebiyat kariyerine başladı.

Wells'in bu iki kelimeyi ilk kez birleştirdiği ve artık kötü şöhrete sahip bu alt türde gelecekteki araştırma ve yaratıcılığın yolunu açtığı biliniyor. Bununla birlikte, zamanda hareket etme yeteneğine sahip mekanik bir cihaza ilişkin temel fikir, ilk kez 1888 tarihli The Chronic Argonauts adlı kısa öyküsünde kullandığı kendi fikrinden yola çıkılarak genişletildi .

4. Wells romanlarında geleceği doğru tahmin etti

Romanları boyunca ve özellikle de Mekanik ve Bilimsel İlerlemenin İnsan Yaşamı ve Düşüncesi Üzerindeki Tepkisinin Tahmin Edilmesi adlı kitabında Wells, şaşırtıcı bir şekilde birçok şeyi doğru bir şekilde tahmin etti. Bunlar arasında tanklar, küresel ısınma, görünür ve görünmez kitlesel gözetleme, modern kimyasal ve mikrop savaşı, radyo, TV, video, lazer ışınları ve estetik cerrahi yer alıyordu. Diğer önemli tahminler şunları içeriyordu:

Hava savaşı ve paraşütler: Wells 'uçağın' icadını önceden bildirdi ve onun savaşta kullanılacağını öngördü. Ayrıca, hızla düşen uçak enkazından insanlığın 'son yaşam şansı' olarak gördüğü 'paraşüt'ün icadına da çok yaklaştı.

Ulaşımın iyileştirilmesi: Wells, Anticipations (1901) adlı kitabında, insanların banliyölerde yaşamasına ve şehirlere gidip gelmesine olanak sağlayacak daha hızlı ve daha ucuz motorlu taşımacılığın yükselişini öngördü.

AB: Yine Beklentiler'de Wells, Ren Nehri merkezli, 21. yüzyılın başında ortaya çıkabilecek bir 'Federal Avrupa'dan söz ediyordu. Bildiğimiz gibi bu, 1993 yılında Avrupa Birliği'nin kurulmasıyla gerçeğe dönüştü.

1901'de yazan ileri görüşlülükle, Almanya'nın birleşme konusundaki isteksizliğinin, birlik sağlanmadan önce bir dizi savaşa yol açabileceğini ve Federal Avrupa'nın Fransız hakimiyetindeki bir yapı olacağı, oysa Britanya'nın kendilerini gördüğü için Britanya'nın kaydolma konusunda isteksiz olacağını belirtti.

İnternet: 1937 tarihli Kalıcı Dünya Ansiklopedisi adlı makalesinde Wells şaşırtıcı bir şekilde Vikipedi'yi şu şekilde tanımladı:

"Çok sayıda işçi, insan bilgisinin bu dizinini mükemmelleştirmek ve onu güncel tutmak için sürekli olarak meşgul olacaktır". Dünya çapında "her bireyin erişimine açık" ve "tam ve eksiksiz olarak çoğaltılabilir" olacaktır.

5. Romanları, uzay yolculuğu ve atom bombası da dahil olmak üzere gerçek hayattaki bilimsel ilerlemeleri öngördü ve ilham verdi

İlk sıvı yakıtlı roket, 16 yaşındayken Wells'in Dünyalar Savaşı kitabını okuduktan sonra hayatını uzay yolculuğunu gerçeğe dönüştürmeye adayan Robert H. Goddard tarafından 1926'da fırlatıldı. Goddard, 1932'de Wells'e, romanın "derin bir etki bıraktığını" bildiren ve onu tam anlamıyla yıldızları hedeflemeye teşvik eden bir mektup gönderdi.

Wells, bilimsel romanı The World Set Free'de (1914) bir dünya savaşını anlattı ancak buna 30 yıl daha icat edilemeyecek yeni bir silah ekledi: atom bombaları. Hatta Wells, kitapta "atom bombası" terimini bile türetmiş, bunun "süresiz patlamaya devam edecek", uçaklardan atılacak, serpintilere ve radyoaktif atıklara neden olacak bir silah olduğunu hayal etmişti.

Wells'in atom bombaları, sonunda gerçek bombaları mümkün kılan nükleer zincirleme reaksiyonun hipotezini ortaya atan ve Manhattan Projesi üzerinde çalışan fizikçi Leo Szilard'a ilham verdi. Görünüşe göre, Wells'in kitabının olası sonuçlarını okuyan Szilard, patentini kamuoyunun gözünden sakladı, ancak bombayı ilk önce Nazilerin üretebileceğinden korktuğunda onu etkinleştirdi. Szilard daha sonra Wells'in fikrinin ona "büyük ölçekte atom enerjisinin serbest bırakılmasının ne anlama geleceğini" gösterdiğini yazdı.

6. BM'nin oluşumunda rol oynadı

Wells, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra barışçıl amaçlara adanmış bir dünya devletinin savunucusu oldu ve bu konuda iddialı manifestolar yazdı. Wells evrensel insan haklarının tesis edileceğini öngördü ve bunlar için aktif olarak kampanya yürüttü.

1940'ta İnsan Hakları'nı yayımladı ve o yıl, daha sonra Birleşmiş Milletler 1948 İnsan Hakları Bildirgesi'nin oluşturulmasına yardımcı olmak için kullanılan Sankey İnsan Hakları Bildirgesi'ne en önemli katkıda bulunanlardan biri oldu.

7. Adı SS'in Kara Kitabına dahil edildi

Wells, dünya çapındaki yazarların işbirliğini destekleyen bir dernek olan PEN International'ın ('Şairler, Oyun Yazarları, Editörler, Deneme Yazarları, Romancılar') başkanıydı. 1933'te Alman hükümetini alenen eleştiren Alman PEN'in Yahudi karşıtlığı ve Nazilerin kitap yakmasını protesto etmemesi nedeniyle ihraç edilmesini denetledi.

Yeşilçam senaristi Ayşe Şasa'nın kitaplığı Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi'nde Yeşilçam senaristi Ayşe Şasa'nın kitaplığı Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi'nde

Nazi Almanyası'ndaki bu dönemde Wells'in The Outline of History (1920) adlı kitabı yakıldı ve adı, Britanya'nın önerilen işgali sırasında tutuklanacak kişilerin listesi olan SS'nin Kara Kitabına dahil edildi.

8. The Beatles'ın 'Sgt Pepper's Lonely Hearts Club Band' kapağında yer alıyor

Wells, bu ikonik Beatles plak kapağında, sağ üst köşeye yakın bir yerde, Karl Marx ile George Harrison'ın tercih ettiği Hintli bir guru arasında yer alıyor.

Öne çıkan ikonik figürlerin çoğu kapak tasarımcıları tarafından seçilmişti, ancak 2009'da Yoko Ono bir dergiye şunları söyledi:

"John ve ben bir HG Wells hikayesindeki insanlar gibi olduğumuzu hissettik; başka kimsenin yapamayacağı kadar hızlı yürüyen iki kişi. onları görebilirim.”

9. Dört kez Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterildi (ancak kazanamadı)

Wells, 1921, 1932, 1935'te (iddiaya göre 'Nobel Edebiyat Komitesi yılın adaylarından hiçbirinin Alfred Nobel'in vasiyetinde belirtilen kriterleri karşılamadığına karar verdiği için hiçbir ödül verilmediğinde') ve 1946'da aday gösterildi. Ancak Anatole France, John Galsworthy ve Hermann Hesse tarafından mağlup edildi.

10. Birleşik Krallık'ın önde gelen diyabet yardım kuruluşunu kurdu

Wells'e 1931'de diyabet teşhisi konuldu ve artık hafif tip 2 diyabet hastası olduğu biliniyor. 1934'te, şu anda Diabetes UK olan İngiliz Diyabet Derneği'ni (doktoru RD Lawrence ile birlikte) kurdu. İlk başkanı olarak toplantılara başkanlık etti, destek topladı ve diyabet hastası çocuklar için bir tatil evi için para topladı.

Wells aynı zamanda şimdiki adı Aile Planlaması Derneği olan Ulusal Doğum Kontrol Konseyi'nin kurucu başkan yardımcısıydı.

Muhabir: Demet İlce