DEMET İLCE / MUHABİR
2023 Gallup Anketine göre ABD'li yetişkinlerin yaklaşık %18'i (6 kişiden 1'inden fazlası) şu anda depresyonda olduklarını veya depresyon tedavisi gördüklerini söyledi. Gallup'un konu hakkında ilk kez bilgi toplamaya başladığı 2015 yılında bu rakam %11'in altındaydı.
Gallup'un verileri, ülkede klinik depresyonun pandemiden önce yavaş yavaş arttığını, ancak pandemi sonrasında daha hızlı arttığını, sosyal izolasyon, yalnızlık, enfeksiyon korkusu, psikolojik yorgunluk, madde bağımlılığı ve zihinsel sağlık hizmetlerinde aksamanın olumsuz etkileri olduğunu gösteriyor. En hızlı artış, kadınlar, genç yetişkinler ve siyahi ve İspanyol kökenli yetişkinler arasındaki görülüyor.
Yaşları 12 ila 17 arasındaki ergenler için istatistikler de vahim: ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, bu yaş grubundaki 5 milyon çocuk (%20'nin biraz üzerinde) 2021'de ağır bir depresyon dönemi yaşadı (en sonuncusu). 3,7 milyon kişide ciddi değer kaybı yaşandı.
Wisconsin-Madison Üniversitesi'nde insan ekolojisi ve psikiyatri profesörü olan psikiyatrist Charles Raison, kendisinin de depresyonla mücadele ettiğini söyledi. Aynı zamanda Vail Health Davranışsal Sağlık İnovasyon Merkezi'nin yöneticisi ve ruh sağlığı uzmanı olan Raison, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ruh sağlığı durumunu tek kelimeyle tanımladı: "kötü."
Raison geçtiğimiz günlerde şunları söyledi:
"ABD'de depresyon, anksiyete, intihar ve madde bağımlılığının muhtemelen 20, 25 yıldır, belki de daha uzun bir süredir yükselişte olduğuna hiç şüphe yok. Fakat son 10 yılda gerçekten yükselişteler ve veriler gerçekten tutarlı. Artış tüm yaş grupları arasında eşit değil. Asıl acı çekenler gençler. Yani 15 ila 35 yaşları arasındaki insanlarda bu gerçekten çok rahatsız edici artışı görüyorsunuz."
Amerikalılar arasında depresyonun yükselişi endişe verici olsa da, aynı zamanda rahatsız edici olan şey, sebebini saptamanın zorluğudur. Beyin taramasında bunu göremiyoruz. Bunun için elimizde kan testi yok. Şiddetini tam olarak ölçemiyoruz.
Raison, depresyonu, altta yatan farklı koşullar veya faktörlerin neden olabileceği, ödem için eski moda bir terim olan "su kaybı" ile karşılaştırdı. “Olabilir... kalp yetmezliği. Zatürre olabilir. Kanser olabilir. Bu semptomları ortaya çıkaran farklı nedenler var. Depresyonu teşhis edecek bir test bulabilecek miyiz? Hayır, çünkü depresyon su toplanması gibidir…” diyerek altta yatan olası farklı nedenlere işaret etti. "Depresyon tek bir testle kendini gösterecek tek bir şey değil."
Depresyonun tedavisinin bu kadar zor olmasının bir nedeni de bu olabilir.
Antidepresanlar herkeste işe yaramıyor.
Raison, "Amerika Birleşik Devletleri'nde depresyonun birinci basamak tedavisi olan antidepresanların kullanımı sorunu inanılmaz derecede karmaşık" dedi ve bunların "bazı insanlar için hayat kurtarıcı" olduğunu belirtti.
"Fakat son 20 yılda ilerledikçe, bir alan olarak antidepresanlar ve bunların etkinliği hakkındaki bir takım çok sert gerçekleri metabolize etmek zorunda kaldık" dedi. Hastaların yalnızca %30'unun "tam yanıt aldığını" tahmin ederek, "Bir gerçek ve en bariz olanı, bunların neredeyse 30 yıl önce düşündüğümüz kadar iyi çalışmadığıdır." ifadelerine yer verdi.
Raison, depresyondayken herhangi bir şey yapmaya çalışmanın zorlu bir mücadele olduğunu kabul etti. Kişisel bakım için bu beş ipucunu sundu.
"Eğer kendinizi sürekli kötü hissediyorsanız, hayata olan ilginizi kaybetmişseniz, uykunuz ve iştahınız değiştiyse, kendinizi umutsuz hissediyorsanız, kendinize zarar verme düşünceleriniz varsa, bu tür şeyler depresyonun ta kendisidir.” dedi Raison. Bu semptomları birkaç aydır yaşıyorsanız yardım almak özellikle önemlidir.
"Depresyonla mücadele eden hepimiz biliyoruz ki bir klinisyene sahip olmak size psikoterapi, ilaç tedavisi veya her ikisinde de yardımcı olabilir" dedi.
Raison, "Gerçekten fiziksel sağlığınız için yapacağınız şeyleri yapmaya çalışın" dedi. “İnsanlara sık sık şunu söylüyorum: 'Kalp sağlığınızla ilgilenmek isteseydiniz ne yapardınız bir düşünün ve aynı şeyi yapın.' Bütün bunlar aynı zamanda antidepresandır. Yani vücut ağırlığını yönetmek, sağlıklı besinler tüketmek, yeterince uyumak, yeterince egzersiz yapmak, güneş ışığı almak. Depresyonda olduğunuzda 3 numara bazen çok zordur. … Ama muhtemelen en önemli şey, diğer insanlarla kişilerarası bağlantılarımızı en üst düzeye çıkarmaya çalışmaktır. Başka insanlarla şefkatli, daha küçük, destekleyici ilişkileriniz varsa, bu depresyona karşı büyük bir koruyucu faktördür. Bu aynı zamanda depresyonu aşmanıza gerçekten yardımcı olabilecek bir faktör.” ifadelerini kullandı.
Raison, "İnsanların, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri'ndeki antidepresan ilaçlara tepki verme şekli oldukça çatallı olma eğiliminde" dedi. "Antidepresana yeni başlayan daha küçük bir grup insan var ve birkaç hafta içinde kendilerini daha iyi hissediyorlar ve... ve depresyon ortadan kayboluyor", diğerleri ise kronik depresyonla mücadele ediyor.
Yani eğer bir antidepresan işe yaramıyorsa, "Başka bir tane dene" dedi.
Ama devam etmekten korkmayın. "Örneğin, art arda bir dizi antidepresana yanıt vermeyen kişilerin bir sonrakine yanıt verme olasılıklarının daha düşük olduğunu, ancak psikoterapiye yanıt verme olasılıklarının da daha az olmadığını uzun zamandır biliyoruz.” dedi.
Raison, "Minnettarlık tutumu geliştirmeye çalışın" dedi.
Raison, depresyondayken bunu yapmanın her zaman kolay olmadığını itiraf ediyor. "Bunu bir alışkanlık haline getirebilirseniz hem depresyonu önlemede hem de depresyondaysanız kendinizi daha iyi hissetmenizde çok etkili olabilir" dedi.
