Ülkede 1 Ekim’den bu yana devam eden hükümet karşıtı gösteriler ve Şii dini merci Ali es-Sistani’nin cuma günü Meclis’e yaptığı “hükümetten güvenoyunun çekilmesi” yönündeki çağrısı sonrası Abdulmehdi, bir yıl önce oturduğu başbakanlık koltuğunu terk etmek zorunda kaldı. Abdulmehdi’nin cumartesi günü istifa dilekçesini sunduğu Meclis, hiç zaman kaybetmedi ve dün gerçekleştirilen bir oturumla bu istifayı onayladı.
Uzun süren görüşmeler sonrası kurulabilen ancak ömrü bir yıl ile sınırlı kalan Abdulmehdi hükümeti sonrası Irak’ta yeniden başbakan arayışları başladı. Şimdi ülkede müstakbel başbakanın Şii partilerin desteğini alan biri mi yoksa sokağın talebi doğrultusunda bağımsız bir isim mi olacağı tartışılıyor.
Abdulmehdi’nin istifası sonrası Bağdat’ta Şii partiler Ulusal Hikmet Akımı lideri Ammar el-Hekim’in evinde toplandı. Toplantıya Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amiri ve Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki ile diğer Şii grupların temsilcileri de katıldı. Yeni başbakan arayışına yönelik görüşmelerin yapıldığı toplantıya İran’ın Bağdat Büyükelçisi İreç Mescidi’nin de katıldığı öne sürüldü.
Başbakanlık için adı geçen isimler kimler?
Söz konusu toplantıda Irak’ın yeni başbakanı için Şii partilerin bazı isimler üzerinde durduğu iddia edildi.
Bunların başında Maliki destekli Yüksek Öğretim Bakanı Kusay es-Süheyl geliyor. Eski Necef Valisi Adan Zurfi, bağımsız Şii siyasetçi İzzet Şahbender, Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Ali Şükrü ile Ulusal Hikmet Akımı Üyesi ve eski Spor ve Gençlik Bakanı Abdulhüseyin Abtan’ın da toplantıda dillendirilen diğer isimler olduğu ifade ediliyor.
Tahran’ın istemediği, halka yakın isim “General Saadi”
Terörle Mücadele Kurumunun başındayken Abdulmehdi tarafından “sürpriz” bir kararla görevinden azledilen General Abdulvahap Saadi de yeni başbakan olarak adı geçen isimlerden. Ancak Tahran’ın “ABD’ye yakın olmakla” suçlandığı Saadi’ye sıcak bakmadığı biliniyor.
Saadi ayrıca Irak’taki gösteri alanlarında posterlerine rastlanan tek kişi olması hasebiyle de dikkati çekiyor. Göstericilerin büyük bölümünce benimsenen Saadi’nin Bağdat’ta sokağa inerek halkla sohbet ettiği görüntüler sık sık sosyal medyada paylaşılıyor.
Abdulmehdi hükümeti ne olacak?
Abdulmehdi’nin, normal şartlarda istifa mektubunu Meclis’e değil Cumhurbaşkanı Berhem Salih’e sunması gerekiyordu. Ancak Abdulmehdi, istifa mektubunu Meclis’e sundu. Bunun gerekçesini de Abdulmehdi, “Hükümet için güvenoyunu Meclis’ten aldık. İstifa kararını da Meclis onayına sunacağız.” diyerek savundu.
Hükümet Sözcüsü Saad el-Hadisi, yaptığı basın açıklamasında, Abdulmehdi’nin istifası kabul edilmiş olsa da yeni hükümet kurulana kadar mevcut kabinenin çalışmalarını sürdüreceğini söyledi.
Irak Anayasası’nın 76. maddesine göre Cumhurbaşkanı 15 gün içerisinde Meclis’in en büyük partisinin belirleyeceği bir adaya yeni hükümeti kurma görevi verecek. Ancak Irak Meclisi’nde yeterli sandalyeye sahip en büyük parti ya da koalisyon bulunmuyor. Bu da özellikle Şii partilerin ortak bir aday üzerinde anlaşacağı anlamına geliyor. Ne var ki, 2003 sonrası Şii grupların başbakan belirleme konusunda kolayca anlaştığı hiç görülmedi. Bu durum, Irak’ın yeni bir siyasi krizle karşılaşabileceği endişesini yaratıyor.
116 vekilden daha önce görülmeyen teklif
Bu arada Iraklı vekillerden ilk denilebilecek bir teklif geldi. 329 sandalyeli Irak Meclisi’nden 116 milletvekili yeni başbakanın “sadece Irak vatandaşlığına sahip, partili değil göstericilerce desteklenen ve 2003 sonrası hiçbir siyasi görevde bulunmayan bir isim olması” yönündeki bildirinin altına imza attı. Söz konusu imzalar Meclis Başkanlık Divanı’na teslim edildi.
