İstanbul’u fethederek Hz. Muhammed (sav)’in hadisine mazhar olmuş Osmanlı Devleti’nin yedinci padişahı Fatih Sultan Mehmet, dünyada yalnızca bir devlet adamı olarak değil, aynı zamanda büyük bir entelektüel olarak da tanındı.
8 dil bilen Fatih Sultan Mehmet’in ilme olan merakı, öğrenme aşkını her daim diri tuttu. Fatih, yalnızca iyi bir okuyucu değildi; bir çok eser için alimlere konu teklifinde bulunarak önemli yapıtların ortaya çıkmasını sağladı.
ŞAHSİ KÜTÜPHANEDE DİKKAT ÇEKEN DETAY
Fatih Sultan Mehmet’in dünya tarihinin seyrini değiştiren siyasi kararlarının ardında hiç şüphesiz okumak ve araştırmak yatıyordu. Zengin bir içeriğe sahip iki kütüphanesi bulunan Fatih’in büyük genel kütüphanesinin dışında özellikle ilgi duyduğu eserlerden oluşan bir de küçük özel kütüphanesi vardı. Bu çerçevede oluşturduğu bilgi hazinesinde ise felsefe, kelam ve tasavvuf konularını içeren nüshalar özel bir yer tutuyordu.
12 BÖLÜMLÜK DEV KÜTÜPHANE
Fatih’in şahsi kütüphanesindeki eserler incelendiğinde, yaşadığı dönemden önceki eserlerin yeniden üretilmesiyle oluşan ve aynı dönemde yaşayan yazarlar tarafından ona ithaf edilmiş eserler olarak 2’ye ayrıldığı görülüyor.
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilim Tarihi Bölümünde Araştırma Görevlisi Mehmet Arıkan’ın çalışmasında yer alan bilgiye göre; Fatih Sultan Mehmet’in kütüphanesinde toplam 211 nüsha bulunuyor. Kütüphane yazma eserlerin yanı sıra satın alınmış veya hediye edilmiş yazmaları da içeriyor.
Kütüphanedeki nüshalar ise; dil ilimlerinden 26, edebiyattan 13, felsefi ilimlerden 56, fıkıh ilimlerinden 13, hadisten 5, kelamdan 8, riyazi ilimlerden 27, tarihten 5, tasavvuf-mevizeden 29, tefsirden 9, tıptan 16 kategorisiz olanlardan 4 adet olmak üzere toplam 12 bölümden oluşuyor.
TASAVVUF ESERLERİNİN BİZZAT YAZILMASINI EMRETTİ
Yazmaların bir çoğu dünyanın farklı ülkelerine dağılsa da çoğunluğu hala Türkiye’de bulunuyor. Eserler günümüzde Ayasofya, Turhan Valide Sultan-Şehzade Mehmed koleksiyonları, Nuruosmaniye Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi’nde yer alıyor.
Fatih’in genel olarak bütün ilimlerde geniş birikiminin bulunduğu bilinse de özellikle tasavvuf ilmine karşı daha özenli olduğu aşikar. Öyle ki Fatih ilgiyle takip ettiği tasavvuf ilmine yönelik kitapların bir çoğunun kendi döneminde yaşayan yazarlara bizzat yazılmasını söyledi. Bir kısmı ise yazarların kendi istekleri doğrultusunda kaleme alınarak Fatih’e ithaf edildi. Fatih’in kütüphanesinde özellikle ilgi duyduğu tasavvuf metinleri ise el-İşarat ve’t-tenbihat, Hidayetü’l-hikme, Hikmetü’l-işrak, Metali’u’l-envar olarak sıralanabilir.
Kaynak: http://isamveri.org/pdfdrg/D271840/2018/2018_ARIKANM.pdf
