Atakan Irmak / Diriliş Postası
Dünya bal üretiminde Çin liderliği elinde bulundururken Türkiye 2’nci sırada yer alarak ihracat alanında önemli başarılara imza atıyor. Son zamanlarda özellikle internet sitelerinde hibrit(melez) arı ya da Belfast olarak isimlendirilen genetiği değiştirilmiş arılar daha fazla üretim yaptığı söylenerek piyasada kaçak yollarla satışa çıkarıldı. Bal üreticileri arıların verimliliği yüksek olduğu için arıları temin ederek kovanlarda beslemeye başladı. Hatta çoğu üretici kendi arılarının bulunduğu kovanlara yerleştirerek bal üretmeye başladı. Çiftçiler ilk üretimin ardından hibrit arılarda verimliliğin düştüğünü gözlerken kovanlarda bulunan larvalarda da yeni doğan arıların ölü olduğunu tespit etmeye başladı. Arı çiftçilerinin yaşadıkları bununlada kalmayarak kendi arılarının melezleştiğini fark ederek kısırlaştıklarını fark etti.
ÖNCE MELEZLEŞTİRİP SONRA ÖLDÜRÜYOR
Çiftçilerin hibrit arıların ortaya çıkardığı tehlikenin henüz farkında olmadığına dikkat çeken Prof. Dr. Muhsin Doğaroğlu; “Üreticimiz Belfast arılardaki tehlikeyi görmeye başladılarsa eğer onları alnından öpmek gerekiyor öncelikle. Çünkü bizler avazımız çıktığı kadar bağırıyoruz hibrit hayvan kullanmayın çünkü çevreye uyumları iyi değildir ve çeşitli sorunlar ortaya çıkarır. Bu hayvanlar melez olduğu için bizim arılarımızı ilk etapta melezleştirip daha sonra ölmelerine neden oluyor. Yurtdışından hiçbir arının Türkiye’ye getirilmemesi gerekiyor. Her çeşit arı ırkı yasak olmasına rağmen Türkiye’ye girebiliyor. Bakanlığını bu konuda acilen önlem alması gerekiyor. Hibrit yada Belfast olarak üretilen bu arılar yerlileşmiş arılarımızın genetiğini bozarak kısırlaşmasına neden oluyor. Çiftçilerimiz fazla üretim yapıyor tuzağına düşerek bu barılara kesinlikle bulaşmamalı.” şeklinde konuştu.
MELEZ ARILAR ÇİFTLEŞMİYOR DÖNÜŞTÜRÜYOR
Melez arıların çiftleşme esnasında sperm bırakmadığını söyleyen Doğaroğlu, “Ülkemizin çeşitli bölgelerinde bulunduğu alana entegre olmuş ve yerlileşmiş arılarımız bulunuyor. Bu arılarında yerleri değiştirildiğinde istenilen verim sağlanamaz. Yurtdışından getirilerek Türkiye’de üretim yaptırılan hibrit arılardan ne istediğiniz gibi verim alabilirsiniz nede üretim sonrasında çiftleşme sonucu yavru elde edebilirisiniz. Çünkü bu arılar melez olduğu için sperm bırakma şansları mümkün değildir. Aksine elimizde bulunan yerli arıların melezleşmesine neden olup ölmelerini sağlıyorlar.” dedi.
“ELİMİZDEN GELİRLERİMİZİ ALMAYA ÇALIŞIYORLAR”
Doğaroğlu, “ABD ve Almanya’da arı ölümleri çok yüksek olduğunu çiftçilerimizde biliyor. Son yapılan araştırmaya göre yüzde 60’ın üzerinde arı ölümü yaşandı. Rant peşinde olan bir takım zihniyet dünyaya hibrit arıyı yaymaya çalışıyor. ABD ve Almanya’da yaşanan arı ölümleri gibi Türkiye’de de ölümler yaşanmaya başladı. Bir an önce elimizde bulunan hibrit arıları çıkarmamız gerekiyor. Türkiye dünyada en çok bal üreten ikinci ülke olduğu için elimizden ihracat gelirlerini almak isteyen bir takım odaklarda bu arıları piyasaya sürüyor olabilir. Bu konuda çok dikkatli olmalıyız.” diye konuştu.
“LARVALAR DÜŞMEYE BAŞLADI”
20 yıldır arıcılık yapan Mehmet Çelik asıl sorunun Anadolu tipi arıların tehlike altında olduğunu vurguladı. Kendisininde yüksek verim elde etmek için hibrit arı aldığını söyleyen Çelik; “Bu arı türünü aldığım gün kovanlarımda hastalık ortaya çıkmaya başladı. Ordu, Rize dolaylarında birçok üretici bu arıları aldı ve herkeste aynı sorun ortaya çıktı. Kovanlarda bir süre sonra larvaların düşmeye başladığını gördüm. Yavrular büyümeden hatta ölü olarak bulunduğu yerden düşüyor. Kovanda bulunan arılar daha hırçın olduğunu gözlemledim öz kimliğini terk ederek hayvanlar değişmeye başladı. Asıl önemli olan kendi arı ırkımızı yok etmeye başladı.Yetkililer biran önce duruma müdahale etmeli.” diye konuştu.
HİBRİT ARI NEDİR?
İki ayrı ırkın veya iki ayrı saf hattın veya ayrı bir ırkla değişik ırktan bir saf hattın, birbirleri ile melezleşmesi sonucu meydana gelen melezlere Hibrit denir. Hibritler genelde kontrollü yapılırlar ve bunlara kontrollü hibritler adı verilir. En verimli koloniler hibrit kolonilerdir. Bu şekilde yapılan iyileştirme çalışması, ekonomik açıdan önemli karakterlerin birleştirilme imkânlarına dikkat edilerek hatasız yapılırsa ilk kuşak melez kolonilerin verimliliği ıslah materyali olarak kullanılan ebeveyn ırklara göre en az yüzde 20-25 daha üstün olmaktadır. Ancak hibritlerde bu üstün verim yalnız ilk kuşaklarda alınabilmektedir. İleri kuşaklarda bu verim hızla düşer. Dünyada bilinen önemli hibritler vardır. Hibrit üreticiliği arıcılığın en teknik ve en ileri aşamasıdır. Çok külfetli ve ileri bir tekniğin uygulanmasını gerektirmesine karşın hibrit ana arıların kolonilerinden sağlanan yüksek verim bu külfete katlanmaya değer bulunmaktadır.
