Her insanın hata yapabildiği gibi suçluluk hissetmesi de doğru orantıda gereklidir; fakat bunun fazla olması sonucunda bireylerde suçluluk duygusu yanında ıstırap, keder, yalnızlık, üzüntü gibi duygular da tetiklenmiş olur ve böylece suçluluk duygusundan çıkabilmek oldukça zorlaşır. Suçluluk duygusu ile baş etmenin en etken yollarından birisi ise biraz bencil olmaktan geçer. Her zaman ilk başta kendini düşünen bireylerin diğer insanlara oranla daha az suçluluk hissettikleri kanıtlanmıştır.
Suçluluk Duygusu Nedir?
Suçluluk duyguları çocukluktan itibaren başlayan ve sosyal olaylardan etkilenen bir uyarı sistemidir. Bu duygunun asıl amacı ise yanlış bir şey yapıldığında bunu bireye hissettirmek ve yanlışın diğer insanlar üzerinde bıraktığı etkileri gözlemleyebilmektir. Suçluluk sürekli ve çok ileri boyutlarda olmadığı taktirde her insanın hissetmesi ve yaşamadı gereken bir duygudur. Suçluluğun en yakın duygusu pişmanlıktır bu iki duygu genelde beraber ilerler. Suçluluk duygusu çok abartı olmadığı sürece bireyin yaptığı hareketleri gözden geçirmesine fayda sağlar ve ileri derecelere dönüşmediği taktirde sağlıklı ve faydalı bir duygudur.
Sağlıksız Suçluluk Nedir?
Sağlıksız suçluluk duygusu bireylerin suçluluk hallerini kontrol edememe durumudur. Bir olay/konuşma/görüşme vb. durumlar sonrasında ortaya çıkan sağlıksız suçluluk duygusu şiddetli ve pişmanlık içeren bir duygudur. Sağlıksız suçluluk birey üzerinde farklı tepkilerle ortaya çıkabilir ve bu tepkiler her bünyede değişir. Sağlıksız suçluluğun getirdiği fiziksel rahatsızlıklar halsizlik, uykusuzluk, mide ağrısı, baş ağrısı gibi birçok fiziki semptomlara dönüşebilir. Sağlıksız suçluluk duygusu bireyde özgüven kaybına ve utanç duygusuna da yol açabilir. Bu semptomlar ile sağlıksız suçluluk duygusu içerisinden çıkmak oldukça karmaşık bir hal alacaktır.
Yeterli Olamama, Hissedememe Suçluluğu Nedir?
Yeterli hissedememe suçluluğu genelde birisinin bireye ihtiyacı olduğunda yetemediğini düşündüğü zamanlarda ortaya çıkar. Bu zamanlar içerisinde birey daha iyisini yapamadım, yeterdim, yetersizim gibi düşüncelere kapılır ve buna “merhamet yorgunluğu” adı verilir. Böyle bir durumda olunduğu zaman merhamet duygusu ve suçluluk duygusu birbirinden ayrılamaz ise sağlıklı bir ilerleme de söz konusu olamayacaktır. Suçluluk duygusu ile hareket etmek bireyleri daha yetersiz bir hale düşürür ve bu döngü içerisinde birey yetersizlik hissinden kurtulamaz. Bu yüzene bireylerin önceliklerini iyi belirlemesi ve gereksiz yere kendisine yük yüklemeden yardım etmesi en sağlıklı olan yoldur.
Sağlıksız Suçluluğun Getirdiği Sonuçlar Nelerdir?
Sağlıksız suçluluk hissi sonucu oluşacak bir çok kötü etki vardır ve bu etkilere sağlıksız suçluluk hissetme boyutuna ulaşmış her birey maruz kalır. Sağlıksız suçluluk hissetme sonuçlarında bireylerde oluşabilecek bazı duygular, semptomlar vardır. Bunlar ise şu şekildedir:
- Aşırı sorumluluk hissetmek
- Aşırı vicdanlı hissetmek
- Aşırı hassas olmak
- Hareketsizleşmek
- Karar mekanizmasına olumsuz etkiler
- Maske ile gizlenmek “ kendini inkar etmek”
- Duygusal blokaj
- Yanıltıcı yönlenmek
Bu ve bunların dışında her bireyde farklı sonuçlar yol açabilen suçluluk duygusu, başa çıkılamadığı taktirde çok da büyük olumsuz sonuçlara sebep olabilir. Bu yüzden tek başına sağlıksız suçluluk duygusunu aşamayan bireylerin acil olarak uzman hekimlerden yardım alması gerekir. Sağlıksız suçluluk duygusundan bireyler hiçbir koşulu sağlıklı düşünemez ev doğru karar verme mekanizmaları düzgün çalışmaz. Bu sebeple aşırı suçluluk hisseden bir bireyin hareketleri pek de doğru olmayacaktır. Suçluluk duygusunu yenebilmenin en önemli kuralı suçluluk duygusunun gün yüzüne çıkmasına izin vermekten geçer. Gizlenen ve saklanan suçluluk duygusu gitgide daha sağlıksız sorunlara yol açacaktır.
