Berfin Bitirim-Muhabir
İnsanlar her gün çeşitli haberler alıyor. Bu haberlerin bazıları iyi bazıları kötü olarak karşımıza çıkarken genel alışkanlıklarımız incelendiğinde ilgimizi çeken haberlerin genellikle hayatımızı etkileme potansiyelinde olduğunu söyleyebiliriz.
Özellikle doğru olmayan bilgilerin daha çok aklımızda kaldığını ifade etmek de yanlış olmayacaktır. Koronavirüs pandemisinin tüm hayatımızı değiştirmesinin ardından her zamankinden daha fazla görmeye başladığımız komplo teorileri hala revaçta.
Komplo teorileri bilimsellikten daha fazla ilgi çekmeye devam ederken geçtiğimiz günlerde ortaya atılan bir iddia tüm dünyanın adeta post-apokaliptik bir döneme hazırlanmaya başlamasına neden oldu.
“DÜNYA KARANLIĞA BÜRÜNECEK” İDDİALARI
Çoğu zaman yeni yıla girmeden önce bir sonraki yılda yaşanabilecek kehanetler ve tahminler sosyal medyanın ilgisini çeken konulardan biri olur ve genellikle Baba Vanga gibi “kahin” olduğu öne sürülen isimlerin “kehanetleri” her yerde paylaşılmaya başlanır.
2023 yılında ise bu kehanetlere gerek kalmaksızın “Dünya’nın karanlığa bürüneceği” iddiaları gündeme bomba gibi düştü.
Aralık ayının başlarında İngiltere Başbakan Yardımcısı Oliver Dowden'ın İngiltere halkına yaptığı "Mum ve pilli radyo stoklayın!" çağrısı bir fitili ateşledi ve bu açıklamadan kısa süre sonra Türkiye’de medya adeta yıkıldı.
Uzun zamandır “Dünyada bildiğimiz hayatın sona ereceğini ve teknolojinin çökeceğini” öne süren komplo teorisyenlerini harekete geçiren bu iddiaların ardından birçok haber sitesinde 2024 yılında gerçekleşmesi beklenen “Güneş patlamalarının dünyadaki teknolojik aletlerin bozulmasına neden olabileceği ve haftalarca elektriklerin kesileceğine” ilişkin haberler sıklıkla yer aldı.
Diriliş Postası olarak sizler için bu iddiaların gerçekliğini araştırdık. NASA’da Derin Uzay İletişimi ve Astrofizik alanlarında araştırmacı olarak görev yapan Dr. Umut Yıldız ile görüşerek yaşanabilecekler üzerine konuştuk.
GÜNEŞ PATLAMASI NEDİR?
Durgun bir yıldız olan Güneş’in gaz yuvalarında meydana gelen şiddetli patlamalara Güneş patlaması adı verilmektedir. Atmosfer üzerinde meydana gelen bu patlamalar plazmanın en yüksek sıcaklıklara ulaşmasına neden olur ve elektron, proton ve daha ağır iyonların uzaya salınmasına neden olur.
Güneş patlamaları elektromanyetik tayfın tüm bölgelerinde radyasyon üretir.
GÜNEŞ PATLAMASI NELERE NEDEN OLUR?
Her ne kadar günümüz teknolojisinde Güneş patlamalarına karşı hazırlıklı olsak da aşırı nadiren de olsa radyo frekansları ve elektrik kesintilerine neden olabilir. Kısa süreli meydana gelen bu kesintilere enerji dalgaları neden olabilir.
Güneş patlamalarıyla aynı zamanda, normalin üzerinde küçük dalga boylu radyasyon parçacıkları Dünya atmosferine girmiş olur. Bu durum yeryüzündeki iletişim ve güç ağlarını olumsuz yönde etkileyebilir.
Peki ama komplo teorisyenlerinin iddia ettiği gibi Güneş Patlamaları nedeniyle tüm dünya karanlığa bürünebilir mi?
GÜNEŞ PATLAMALARI VE LEKELER
Bugüne kadar Dünya’yı etkilediği bilinen en büyük Güneş patlamalarından birisi 1859 yılında yaşandı.1859 Carrington Olayı’nda telgraf sistemlerinde kısa süreliğine büyük çaplı arızalar meydana gelirken bazı bölgelerde yangın olaylarının rapor edildiği biliniyor. Carrington Olayı, Güneş patlamalarının neden olabileceği sorunlar konusunda bir referans olarak kabul ediliyor.
Güneş patlamasının elektronik aletlere zarar verip vermeyeceği sorusundan önce cevap verilmesi gereken soru ise patlamanın nasıl meydana geldiği.
Dr. Umut Yıldız, Güneş aktivitesine bağlı olarak beliren lekelerin geçici olduğunu, Güneş’in manyetik aktivitesine bağlı olarak, özellikle ekvatorun etrafındaki kuşaklarda meydana gelebileceğini belirtiyor. Boyutları değişerek bir süre hareket ederek zamanla yok olan lekelerin ömrünün birkaç ay olabileceğine vurgu yapıyor.
Dr. Yıldız, bu lekelerin ne zaman meydana gelebileceğini tam olarak bilemediğimizi fakat lekelerin minimum ve maksimuma ulaşacağı dönemi tahmin edebileceğimizi belirterek Güneş’in ortalama olarak 11 yılda bir döngüyü tekrarladığını ifade ediyor.
Güneş’te lekelerin ne zaman oluşacağını kesin olarak tahmin etmek zor olsa da genel olarak lekelerin sayıca çok ve az olacağı dönemleri tahmin edebiliyoruz. Çünkü bu durum, ortalama her 11 yılda bir tekrarlanıyor.
TÜM DÜNYADA ELEKTRİKLER KESİLECEK Mİ?
Dr. Umut Yıldız, Güneş lekelerinin gruplar halinde ortaya çıktığını ve leke gruplarının manyetik alan haritası çıkarıldığında, bir mıknatısın kutupları gibi, iki ayrı bölgede toplandıklarını ifade ederken, akışkan bir plazma olarak, kendi ekseni etrafında dönen Güneş’in ekvatorun dönme hızı ile kutuplara doğru olan enlemlerin dönme hızı arasında büyük bir fark oluşturduğuna vurgu yaptı.
Dr. Yıldız, “Diferansiyel dönme denilen bu durum, Güneş’in ekvatorda daha hızlı, kutuplara doğru daha yavaş dönmesine neden olur. İşte kuzeyden güneye olan manyetik alan çizgileri de bu dönüş hızından etkilenerek, doğu- batı doğrultusunda bir manyetik alanı besler. Güneş’in içlerinde güçlenen bu alanlar, birtakım kararsızlıklar yaşayıp yüzeye çıkarlar” diyor.
Tüm dünyada elektriklerin kesilip kesilmeyeceği ile ilgili sorduğumuz soruya da böyle bir durumun ihtimal dahilinde olmasına rağmen elektrik şebekelerinin ve uyduların acil durumlarda kendilerini koruma moduna alacaklarını belirten Dr. Yıldız, küresel çaplı küçük veya büyük bir sıkıntı yaşanmasının çok düşük ihtimal olduğunu dile getirdi.
