Koşmak gerçekten dizlere zarar veriyor mu? Uzun süredir süregelen bu tartışmaya bilimsel araştırmalar ışık tutuyor. Sanılanın aksine, koşunun diz sağlığı için faydalı olabileceği ortaya çıktı.
Koşarken diz eklemleri yürümeye kıyasla yaklaşık üç kat daha fazla yük taşıyor. Bu durum kulağa olumsuz gibi gelse de, aslında eklemlerin daha güçlü hale gelmesini sağlayabiliyor. Uzmanlara göre diz eklemi yalnızca kemik ve kıkırdaktan ibaret değil; yük aldıkça uyum sağlayan ve güçlenen dinamik bir yapıya sahip.
KOŞU KIKIRDAKLARI NASIL ETKİLİYOR?
Araştırmalar, koşu sırasında diz kıkırdağının geçici olarak inceldiğini ancak birkaç saat içinde eski haline döndüğünü gösteriyor. Bu sürecin kıkırdaklara besin akışını kolaylaştırarak güçlenmelerine yardımcı olduğu düşünülüyor. Düzenli koşucuların, koşmayanlara kıyasla daha kalın diz kıkırdağına ve daha yüksek kemik yoğunluğuna sahip olduğu da tespit edildi.
YAŞ İLERLEDİĞİNDE KOŞUYA BAŞLAMAK RİSKLİ Mİ?
Bilim insanlarına göre geç yaşta koşuya başlamak da güvenli. 65 yaş üstünde yapılan bir çalışmada, eklemlere koşudan çok daha fazla yük bindiren sıçrama egzersizlerinin dahi güvenli ve etkili olduğu görüldü. Ancak koşuya yeni başlayanların kademeli ilerlemesi ve vücudunu alıştırması gerekiyor.
PEKİ DİZ SAKATLIKLARI NEDEN YAYGIN?
Koşuya dair “dize zarar verir” algısının sürmesinin en büyük nedeni, koşucuların yarısına yakınının her yıl bir sakatlık yaşaması. Fakat uzmanlara göre bu durum, koşunun kendisinden değil, fazla yüklenmeden kaynaklanıyor. Vücudu alıştırmadan hızlı mesafe veya tempo artışı yapmak, en sık görülen diz yaralanmalarının başlıca nedeni.
SAĞLIKLI KOŞU İÇİN İPUÇLARI
- Yavaş ilerleyin: Haftalık mesafe artışını birkaç kilometreyle sınırlayın.
- Beslenmeye dikkat edin: Yeterli karbonhidrat, protein, kalsiyum ve D vitamini sakatlık riskini azaltabilir.
- Zemin seçimi önemli: Özellikle yeni başlayanlar, betona kıyasla çim gibi daha yumuşak zeminleri tercih edebilir.
Uzmanların ortak görüşü net: Doğru şekilde yapıldığında koşu, diz sağlığına zarar vermek yerine onları daha güçlü hale getiriyor.
