Bilim insanları 3,3 milyar yıllık kayalarda bilinen en eski depremlerden bazılarının izlerini buldu.
Kayalar, levha tektoniğinin erken kanıtlarını sağlıyor; bu da Dünya'nın kabuğunun, manto boyunca kayan büyük levhalara bölündüğünü açıklıyor. Kayalar aynı zamanda yaşamın ilk evrimleştiği dönemde koşulların nasıl olabileceğine de işaret ediyor.
Jeologlar bu keşfi Güney Afrika'daki karmaşık bir jeolojik oluşum olan Barberton Greenstone Kuşağı'nı inceledikten sonra yaptılar. Jeoloji dergisinde 27 Şubat'ta yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, kuşağın Hikurangi batma bölgesi boyunca depremin tetiklediği denizaltı heyelanlarına maruz kalan Yeni Zelanda'daki çok daha genç kayalara dikkat çekici derecede benzediğini fark ettiler.
Yeni Zelanda'daki Wellington Victoria Üniversitesi'nden jeolog olan baş yazar Simon Lamb, "Bu depremlerde açığa çıkan enerji kesinlikle çok büyük ve tüm bölgeyi sarsıyor" dedi.
Araştırmaya göre, adını yeşilimsi renginden alan Barberton Yeşiltaşı, 3,2 milyar ila 3,6 milyar yıl öncesine ait Dünya'nın en kapsamlı jeolojik kayıtlarından birini sağlıyor. Jeolojinin karmaşık olması ve arazide kayaların izini sürmenin zor olması nedeniyle araştırmacılar bölgeyi anlamakta zorlandılar.
Yeni Zelanda'daki bir araştırma enstitüsü olan GNS Science'ın baş bilim insanı olan ortak yazar Cornel de Ronde, 2021'de kuşağın kısmi bir haritasını yayınladı ve Lamb'in ifadesiyle, oluştukları yerden ayrılmış "devasa bir blok yığını" ortaya çıkardı.
Lamb, jeolojinin Yeni Zelanda'nın doğu yakasında 20 milyon yıllık kayalarda ve daha yeni denizaltı heyelanlarında gördüklerine benzer olduğunu fark etti. Özellikle, GNS Science tarafından yayınlanan bir açıklamaya göre, Hikurangi dalma bölgesindeki Büyük Marlborough Konglomerası (denizaltı heyelanları nedeniyle çöken bir kıta sahanlığının kalıntıları) Barberton Greenstone Kuşağı'nın ana kayasına çarpıcı biçimde benziyordu.
Yeni Zelanda açıklarında, Pasifik Plakası Avustralya Plakasının altına kayıyor ve ona sürtüyor, bu da büyük depremlere ve denizaltı heyelanlarına neden oluyor. Bu heyelanlarda karada ve sığ sularda oluşan kayalar okyanusun derinliklerine düşerek orijinal konumlarını karıştırır.
Araştırmaya göre, Büyük Marlborough Konglomera oluşumu milyonlarca yıl boyunca meydana gelen binlerce depremin sonucu olabilir ve her deprem en büyük blokları kaydırır.
Lamb, "Bu gerçekten uzun süreli bir sallanmanın rekoru. Bu size bunun Dünya'nın erken dönemlerinde devam eden bir olgu olduğunu gösteriyor." dedi.
Dünya yaklaşık 4,6 milyar yıl önce oluştu ve daha sonra soğuyarak bir su dünyası haline geldi. Araştırmaya göre plaka tektoniğinin ne zaman başladığına dair bilimsel bir fikir birliği yok, yalnızca bunun muhtemelen 2 milyar yıl önce olduğu belirtiliyor. Lamb, Barberton Greenstone Kuşağı'nda yorumlanan depremlerden önce de depremlerin yaşandığına ve bunların yaşamın başlangıcıyla örtüştüğüne inanıyor.
En eski fosiller 3,7 milyar yaşında olmasına rağmen biyologlar yaşamın Dünya'da nerede, ne zaman ve nasıl başladığı konusunda emin değiller. Ancak yaşamın ilerlemek için enerjiye ihtiyacı vardı ve muhtemelen su da içeriyordu.
Lamb, batma bölgelerinin yalnızca en büyük depremlere değil aynı zamanda en büyük volkanik patlamalara da ev sahipliği yaptığını belirtti; buna 100 Hiroşima bombasından daha fazla güçle su altında patlayan ve şimdiye kadarki en yoğun yıldırım fırtınasını tetikleyen 2022 Hunga Tonga-Hunga Ha'apai patlaması da dahildir. Dalma bölgelerinin yaşam koşullarını yarattığına ve hayatta kalmasına izin verdiğine inanıyor.
"Hayatın bu aşırı şiddetten doğduğunu düşünüyorum" diye ekledi.
