Volkanların patlamadan önce çevrelerine saldığı karbon dioksit gazı, ağaçların yapraklarını daha yeşil hale getiriyor. Bilim insanları bu değişimi uydu görüntülerinden takip ederek, volkan patlamalarını önceden tahmin edebilecek yeni bir yöntem geliştirmeye çalışıyor.
ABD’nin Houston Üniversitesi'nden volkanolog Nicole Guinn liderliğindeki araştırma ekibi, İtalya’daki Etna Yanardağı çevresinde yürüttükleri çalışmada, yer altındaki magma hareketleriyle yapraklardaki yeşerme arasında güçlü bir ilişki tespit etti. Araştırmada, özellikle bitki sağlığını ölçmede kullanılan NDVI (normalize edilmiş fark bitki örtüsü indeksi) verileriyle karbon salınımı artışı arasında net bir korelasyon bulundu.
ERKEN UYARI SİSTEMİ GELİŞTİRİLEBİLİR
Araştırma kapsamında iki yıl boyunca yapılan gözlemlerde, hem karbon dioksit seviyelerinde hem de yaprak yeşilliğinde 16 ayrı artış tespit edildi. Bu artışlar, magmanın yüzeye yaklaşmasıyla aynı döneme denk geldi. Üstelik bu etkiler sadece fay hatlarına yakın bölgelerde değil, daha uzak alanlarda da görüldü.
Bu yöntem, uzak ve erişilmesi zor bölgelerde bile yer sensörlerine gerek kalmadan erken uyarı sistemleri geliştirilmesine olanak tanıyabilir.
Guinn’in çalışması, Kanada’daki McGill Üniversitesi’nden Robert Bogue’un 2019’da Kosta Rika’daki aktif volkanlarda yaptığı benzer gözlemlere dayanıyor. Şimdi Guinn ve Bogue, NASA ve Smithsonian Enstitüsü’nün yürüttüğü AVUELO projesi kapsamında Panama ve Kosta Rika’daki volkanik bölgelerde bitki örtüsü renk değişimlerini inceliyor.
KARBON EMME KAPASİTESİ
NASA’nın şu anki uyduları yalnızca büyük patlamaları algılayabiliyor. Ancak araştırmacılar, karbon dioksiti doğrudan tespit etmek yerine bitki örtüsündeki değişimleri takip ederek bir "dolaylı ölçüm yöntemi" geliştirmeyi hedefliyor.
Volkan patlamalarını önceden tahmin etmek sadece doğal afetlerin etkilerini azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda iklim değişikliğiyle mücadelede de bitkilerin karbon emme kapasitesi hakkında değerli bilgiler sunuyor.
Chapman Üniversitesi’nden iklim bilimci Josh Fisher, “Ağaçların volkanik karbona nasıl tepki verdiğini inceleyerek hem patlamalar için erken uyarı sistemi oluşturmayı hem de gelecekte artan karbon seviyelerinde ağaçların nasıl davranacağını anlamayı amaçlıyoruz” dedi.
