Dünya'nın en ulaşılmaz bölgelerinden biri olan Arktik Okyanusu'nun 1.000 metre altındaki karanlık sularda yaşayan Botrynema brucei ellinorae türü denizanaları, bilim insanlarını şaşkına çevirdi. Bazılarının başında düğme şeklinde bir çıkıntı bulunurken, diğerleri tamamen düğmesiz. Bu iki morfolojik farklılık, yüzeyde görünmeyen bir sınırı işaret ediyor olabilir.
47. ENLEMİN GÜNEYİNDE DÜĞMESİZ YOK
Avustralya Batı Üniversitesi'nden deniz biyoloğu Javier Montenegro liderliğindeki ekip, farklı araştırma gemileri ve uzaktan kontrollü denizaltılarla derin deniz örnekleri topladı. Genetik analizler sonucunda, hem düğmeli hem de düğmesiz denizanalarının aynı türden oldukları ortaya çıktı. Ancak önemli bir fark vardı: Düğmesiz olanlar 47 derece kuzey enleminin güneyinde hiç görülmüyordu.
GÖRÜNMEYEN FAUNAL SINIR MI VAR?
Bu durum, bilim dünyasında “faunal sınır” olarak bilinen bir kavramı gündeme getiriyor. Tıpkı Endonezya’daki Wallace Hattı gibi, belirgin fiziksel engeller olmadan da hayvanların yayılımını sınırlayan çevresel farklar bu sınırları oluşturabiliyor. Kuzey Atlantik Sürüklenme Bölgesi’nin, sıcaklık farkları ve su kütleleri arasındaki geçişiyle böyle bir görünmez sınır oluşturabileceği düşünülüyor.
DÜĞME NE İŞE YARIYOR?
Montenegro, düğmenin muhtemelen Arktik dışındaki yırtıcılara karşı bir avantaj sağladığını ve bu yüzden sadece düğmeli denizanalarının güneye geçebildiğini belirtiyor. Düğmesiz denizanaları ise görünmeyen bu biyocoğrafi bariyerin kuzeyinde kalmaya mahkûm.
DERİN DENİZLERİN GİZEMİ SÜRÜYOR
Bu keşif, derin denizlerin hâlâ büyük ölçüde keşfedilmemiş olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Aynı tür içinde bile bu kadar farklı fiziksel yapıların oluşması, okyanus altı yaşamın sanılandan çok daha karmaşık ve dinamik olabileceğini gösteriyor.
Montenegro, “Jelatinimsi deniz canlılarının biyolojik çeşitliliği hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Bu türler, ekosistemin görünmeyen ama hayati parçaları olabilir,” diyor.
