Sın, Sinnaber, Vabır, Amir, Mutemir, Muallel, Matfiyülcemer halk takviminde geçen birer gün adı. Özellikle tarım ve hayvancılıkla uğraşan vatandaşlar durumun vahametini anlatmak için isimlendirdikleri bu dönemler bazen türkülere ve ağıtlara bazen de hikâyelere konu olur. Tıpkı Berdül’acüz gibi. Bu kelimeyi ilk defa duyan vatandaşlar ise arama motorlarına Berdül’acüz ne demek? Kocakarı soğukları ne zaman başlar? gibi soruların cevabını merak ediyor. Peki Berdül’acüz ne demek, kocakarı soğukları ne zaman başlıyor? İşte detaylar…
BERDÜL’ACÜZ NE DEMEK?
Berdül’acüz bazı yörelerde “Berdelecüz” veya “Berdelegüz” olarak da bilinir. Berdül’acüz anlam olarak “Berd” soğuk, “acüz” ise kocakarı demektir. Bundan dolayı ülkemizde görülen bu soğuklara “Kocakarı soğukları” denmiştir.
Başka bir rivayete göre bu kelime kocakarı manasına gelen “acüze” sözcüğü ile karıştırılınca, bir de üstüne bu soğuklarda çok fazla yaşlı kadının ölmesi söz konusu olunca deyim halkın ağzına “kocakarı soğukları” olarak yapışmış. “Bu soğukları çok kocakarı öldürür…” lafını eskilerden duyarsanız şaşırmayın.
Bir efsaneye göre ise geçimini, yetiştirdiği koyunlarla sağlayan yaşlı bir kadın sert geçen kış sonrası ilk bahar geldi diye sevinerek hayvalarıyla dağlara çıkmış. Ancak havanın birden soğuması, fırtına,yağmur derken hazırlıksız yakalanan kocakarı hayvanlarını ısıtmak için kazma, kürek ne varsa yakmış fakat hayvanları donmaktan kurtaramamış.
KOCAKARI SOĞUKLARI NE ZAMAN BAŞLAR?
Cemrelerin düşme sürecinde havanın, suyun ısındığına, toprağın canlandığına tanık olunursa da henüz kış bitmemiştir. Çünkü 10-17 Mart arası günlerde Kocakarı soğukları, Berd-el acûz soğukları olarak adlandırılan soğuk ve yağışlı havalar hüküm sürer. 1 Şubat -21 Mart arası elli günlük sürenin bitiminde kış da bitmiştir ve bahar gelmiştir. 21/22 Mart, Türk kültüründe “Yeni Gün”, yani yılbaşıdır. Bununla birlikte soğuklar sona ermemiştir. Hayvancılık ve çiftçilikle uğraşan toplumlar takvimlerini, mevsimlerin değişimini ve mevsim süresince görülen hava koşullarını gözlemleyerek düzene koymuşlardır.
