Yeryüzünden Güneş’i izlemek her zaman kolay olmadı. Ancak ABD Ulusal Güneş Gözlemevi (NSO) ve New Jersey Teknoloji Enstitüsü'nden araştırmacılar, geliştirdikleri yeni adaptif optik (AO) sistemiyle Güneş’in koronasını eşi benzeri görülmemiş bir netlikte görüntülemeyi başardı.
Adaptif optik, Dünya atmosferinin görüntülerde oluşturduğu bozulmaları düzeltmek için kullanılan bilgisayar kontrollü bir sistem. Bu teknoloji, normalde yıldızları ve galaksileri net görmemizi sağlıyordu. Şimdi ise, Güneş’in en dış katmanı olan ve milyonlarca kilometre uzanan koronanın sırlarını çözmeye yardımcı oluyor.
Korona, Güneş’in yüzeyinden (fotosfer) daha sıcak olmasına rağmen hâlâ gizemini koruyor. Bilim insanları bu fenomeni “koronal ısınma problemi” olarak adlandırıyor. Ayrıca korona, Dünya’nın manyetik alanını etkileyen Güneş patlamalarının (koronal kütle atımı) kaynağı.
Yeni sistem, 1.6 metrelik Goode Güneş Teleskobu’nda kullanılarak 63 kilometrelik çözünürlükle koronal yapıların detaylarını gözler önüne serdi. Bu, bu teleskobun ulaşabileceği teorik sınır ve geçmiş AO sistemlerinin çok ötesinde.
GÜNEŞ ATMOSFERİNDE DİNAMİK PATLAMA
Çalışmanın başyazarı NSO’dan Dirk Schmidt, “Bu teknolojik gelişme oyunun kurallarını değiştiriyor. Çözünürlüğü 10 kat artırınca keşfedilecek çok şey var” dedi. Ekip, bu sistemin Hawaii’deki 4 metrelik Daniel K. Inouye Güneş Teleskobu’na da entegre edilmesi için çalışıyor.
Yeni görüntüler arasında Güneş atmosferindeki dinamik patlamalar, dönen yapılar ve koronal yağmur adı verilen plazma akıntıları yer alıyor. NSO astronomu Thomas Schad, “Güneş’in koronasındaki yağmur damlaları 20 kilometreden daha dar olabilir” dedi.
Elde edilen veriler, bilim insanlarının Güneş’in plazma yapısını, manyetik alanlarını ve ani enerji boşalmalarını daha iyi anlamasını sağlayacak. Uzmanlar, bu gelişmenin Dünya’daki iletişim sistemlerini etkileyebilecek Güneş patlamalarını önceden öngörme konusunda da kritik bir adım olduğunu söylüyor.
NSO’dan Thomas Rimmele, “Bu sistem, onlarca yıldır çözülmemiş bir boşluğu dolduruyor. Artık Güneş’in atmosferine çok daha yakından bakabiliyoruz” ifadelerini kullandı.
Philip Goode ise bu sistemin dünya genelindeki teleskoplar için dönüştürücü bir teknoloji olabileceğini belirtti: “Bu, yer tabanlı Güneş gözlemlerinde yeni bir çağın başlangıcı.”
