Çocuklukta bulaşan ve hayat boyu vücutta kalan uçuk virüsünün (Herpes simpleks tip 1 – HSV-1) Alzheimer hastalığına neden olabileceği ortaya çıktı.
30 yıl önce araştırmalarına başlayan bilim insanları, yaşlı bireylerin beyinlerinde bu virüsün izlerine rastladı. Uzun süre "mikropsuz" olduğu düşünülen beyin bölgesinde bir virüsün sessizce varlığını sürdürebilmesi büyük bir şaşkınlık yarattı.
HASTALIĞIN GÖRÜLME OLASILIĞI ARTIYOR
Daha çarpıcısı ise şu oldu: Alzheimer riskini genetik olarak artıran APOE-e4 genine sahip bireylerde HSV-1 virüsüne rastlanması, hastalığın görülme olasılığını katbekat yükseltiyor.
Laboratuvar ortamında enfekte edilen beyin hücreleri, Alzheimer hastalarının beyinlerinde bulunan anormal proteinleri (amiloid ve tau) üretmeye başladı. Bu durum, virüsün yıllarca vücutta sessiz kaldıktan sonra bağışıklık zayıflayınca beyine girip yeniden aktive olabileceğini düşündürüyor.
Araştırmalar ayrıca virüs DNA’sının Alzheimer hastalarının beynindeki protein plaklarında bulunduğunu da gösterdi. Dahası, antiviral ilaçların laboratuvar ortamında bu beyin hasarını azalttığı tespit edildi.
Büyük çaplı halk sağlığı verileri de bu bağlantıyı doğruluyor. Özellikle ağır HSV-1 enfeksiyonları Alzheimer riskini artırırken, antiviral tedavi bu riski azaltıyor.
BENZER ETKİLER GÖRÜLDÜ
Benzer etki suçiçeği ve zona gibi diğer virüslerde de görüldü. İlginç bir şekilde zona aşısı olan bireylerde demans gelişme riski anlamlı şekilde daha düşük çıktı.
Araştırmalar, enfeksiyonların ve beyin travmalarının da HSV-1 virüsünü yeniden aktive edebileceğini gösteriyor. Ancak enflamasyonu baskılayan tedaviler sayesinde virüs uyanmıyor ve Alzheimer’a benzer hasar oluşmuyor.
Tüm bu bulgular, soğuk algınlığı gibi basit görünen enfeksiyonların, özellikle genetik yatkınlığı olan bireylerde Alzheimer’a zemin hazırlayabileceğini ortaya koyuyor. Aynı zamanda hastalığı önlemede aşı ve antiviral tedavi gibi yeni yolların da önünü açıyor.
