15 Temmuz 1965'te NASA'nın Mariner 4 uzay aracı, Güneş Sistemi tarihinde bir ilke imza attı. Mars'ın yanından geçen araç, kızıl gezegenin yüzeyine ait ilk yakın plan fotoğrafları çekerek Dünya’ya gönderdi. Derin uzaydan elde edilen bu ilk gezegen görüntüleri, insanlığın başka bir dünyaya dair doğrudan elde ettiği ilk görsel bilgilerdi.
28 Kasım 1964’te fırlatılan Mariner 4, sekiz ay süren zorlu bir yolculuğun ardından Mars’a ulaştı. Amacı, gezegenin yapısını detaylı biçimde incelemek ve elde ettiği verileri milyonlarca kilometre uzaktaki Dünya’ya aktarmaktı.
İLK GÖRÜNTÜLER ŞAŞIRTTI: MARS AY’A BENZİYORDU
Mariner 4'ün gönderdiği 22 görüntü, Mars’ın yüzeyinin yalnızca yüzde 1’lik bir bölümünü kapsıyordu. Ancak bu bölge, özellikle yoğun şekilde kraterlerle kaplıydı. NASA mühendisleri ilk görüntüleri dört gün süren veri aktarımıyla aldı. Görüntülerdeki ince bir bulut oluşumu, başlangıçta kamerada bir arıza sanıldı. Oysa bu, Mars’ta gerçekten de bulutların var olduğunun ilk kanıtıydı.
Fotoğraflar, yüzeyin kurak, çorak ve yoğun kraterli olduğunu ortaya koydu. Bu manzara, o döneme kadar Mars’ta su ve hatta belki yaşam olabileceği yönündeki umutları ciddi şekilde zayıflattı. NASA mühendisi Bill Momsen, 2002 yılında bu anı şöyle aktardı:
"Fotoğrafları görünce büyük bir heyecan yaşadık ama ortaya çıkan gerçekler biraz moral bozucuydu. Ay’ın yüzeyine çok benziyordu: derin kraterli ve sanki hiç değişmemişti. Ne su, ne kanal, ne de yaşam belirtisi..."
MARS HAKKINDA BİLDİKLERİMİZ ŞİMDİ ÇOK DAHA FAZLA
Bugün, Mariner 4’ün çektiği o küçük alanın Mars’ın tamamını temsil etmediğini biliyoruz. Mars, devasa yanardağlara, kurumuş nehir deltalarına, toz fırtınalarına ve hatta mavi gün batımlarına sahip çeşitliliğiyle büyüleyici bir gezegen.
Yüzeyinde bir zamanlar suyun aktığını, derinliklerinde volkanik faaliyetlerin sürdüğünü, atmosferinde ise bulutlar ve toz şeytanlarıyla doğanın hâlâ aktif olduğunu keşfettik.
Ve belki bir gün, Mars’ta yaşamın bir dönem var olduğunu ya da hâlâ var olabileceğini de kanıtlayacağız.
