27 Kasım'da, Hayat Tahrir el-Şam (HTS) militanları, İdlib'den başlattıkları ani bir saldırıyla Halep'e ilerledi. İki gün içinde Suriye'nin ikinci büyük şehri düşerken, birkaç gün sonra Homs da HTS'nin eline geçti. 8 Aralık'ta ise Şam, 53 yıllık Esad yönetiminin sona erdiği nokta oldu.
Bashar Esad, Rusya'ya sığınırken, Moskova'dan "insani gerekçelerle" siyasi iltica talebi kabul edildi. Bu hızlı düşüş, hem Suriyeliler hem de uluslararası gözlemciler için büyük bir şok oldu.
Suriye’deki Dengeler Nasıl Bu Noktaya Geldi?
Suriye, 2011’deki iç savaştan bu yana ABD liderliğindeki Batı ile Rusya-İran eksenli Doğu'nun vekâlet savaşlarının merkezi oldu. 2014'te ABD ve Türkiye'nin "ılımlı muhalifleri eğitme" çabası başarısız olunca, ABD desteği YPG’ye kaydı. Ancak Türkiye, YPG'yi terör örgütü PKK ile bağlantılı görerek bölgede askeri operasyonlar düzenledi.
Esad, Rus hava saldırıları ve İran destekli Şii milislerin yardımıyla yıllarca iktidarda kaldı. Ancak Ukrayna'daki savaş nedeniyle Moskova, Esad’a desteğini azaltmak zorunda kaldı. Aynı şekilde İran da Gazze ve Lübnan'daki çatışmalar nedeniyle Suriye’ye odaklanamadı.
Kimler Kazandı, Kimler Kaybetti?
-
Kaybedenler: Rusya ve İran
Rusya, Tartus’taki deniz üssünün korunacağını açıklasa da Suriye’deki nüfuzunu büyük ölçüde kaybetti. İran için Esad'ın düşüşü, İsrail ve Batı karşıtı "Direniş Ekseni" stratejisinde büyük bir darbe anlamına geliyor. -
Kazananlar: Türkiye ve İsrail
Türkiye, HTS'yi terör örgütü olarak tanımasına rağmen, Esad rejiminin sona ermesini olumlu karşıladı. Bu durum, Ankara’nın yeni Suriye hükümeti üzerindeki etkisini artırabilir. İsrail ise Esad'ın düşüşünü olumlu karşılasa da HTS’nin İsrail karşıtı bir duruş sergilemesi potansiyel bir tehdit oluşturuyor.
Yeni Suriye’de ABD'nin Konumu
ABD, Rusya'nın Suriye'deki etkisinin azalmasını avantaj olarak görse de, HTS'nin İsrail'e yönelik tehditleri Washington’un bölgedeki politikalarını zorlaştırabilir.
Bölgeyi Neler Bekliyor?
Suriye’de yeni dönemde, bölgesel ve uluslararası aktörlerin çıkar çatışmaları sürerken, Türkiye'nin rolü ve HTS'nin Suriye üzerindeki kontrolü gelecekteki siyasi yapının şekillenmesinde belirleyici olacak.
