İsviçre'nin Birch Buzulu’nun 28 Mayıs’ta çökmesi, uzmanlara göre yalnızca Avrupa için değil, Asya’daki milyarlarca insan için de bir uyarı niteliğinde. O anlara ait görüntülerde, büyük bir buz ve kaya kütlesi Blatten köyüne doğru hızla inerken görülüyor. Olası bir felaketi önlemek adına köydeki 300 kişi önceden tahliye edilse de bir kişi hâlâ kayıp.
İsviçre Kalkınma Ajansı'ndan afet uzmanı Ali Neumann, iklim değişikliğinin buzullara etkisinin giderek daha büyük sonuçlar doğurduğunu vurgulayarak, “Doğru gözlem ve kriz yönetimiyle felaketlerin boyutu ciddi şekilde azaltılabilir,” dedi. Tacikistan’da Birleşmiş Milletler destekli düzenlenen buzul konferansında konuşan Neumann, Asya'nın, özellikle Himalayalar’ın, bu tür risklere karşı hazırlıklı olması gerektiğine dikkat çekti.
Dünya Meteoroloji Örgütü’nden Stefan Uhlenbrook ise izleme sistemlerinden veri paylaşımına, tehlike analizlerinden risk iletişimine kadar tüm sürecin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Ancak birçok Asya ülkesinde bu süreçlerin zayıf olduğunu belirtti.
VERİ VAR, AMA YETERSİZ
Birleşmiş Milletler verilerine göre, 2023’te iklim kaynaklı afetlerden en çok etkilenen bölge Asya oldu. Ancak Himalaya kuşağındaki ülkelerin çoğu, İsviçre gibi yoğun veri üretimi ve uyarı sistemleri kurmak için yeterli kaynağa sahip değil. Nepal'deki ICIMOD’dan jeolog Sudan Bikash Maharjan, “İzleme sistemimiz var ama yeterli değil. Zorlu coğrafya ve yetersiz kaynaklar ciddi bir engel,” dedi.
YÜKSEK CAN KAYBI ORANI DİKKAT ÇEKİYOR
Acil Durum Olayları Veri Tabanı’na göre dünya genelinde afet başına ortalama can kaybı 189 iken, Asya-Pasifik bölgesinde bu sayı 338'e çıkıyor. Bu, sistemsel hazırlıksızlığın ne kadar pahalıya mal olduğunu gösteriyor. Jeobilimci Jakob Steiner, yalnızca İsviçre teknolojisinin taşınmasının yeterli olmadığını, yerel halkla iş birliğinin en az teknoloji kadar önemli olduğunu söylüyor.
YÜKSELEN TEHLİKE: BUZUL GÖLLERİ VE TOPRAK KAYMALARI
İklim değişikliği nedeniyle Himalayalardaki buzullar benzeri görülmemiş bir hızla eriyor. Bu da bölgede yeni buzul göllerinin oluşmasına ve ani taşkınlara neden oluyor. Ayrıca permafrostun çözülmesi, toprak kaymalarını artırıyor. Asya Kalkınma Bankası’ndan Declan Magee, “Yalnızca erken uyarı yetmez, nerelere yapılaşma yapıldığına da bakmalıyız,” dedi.
Nepalli iklim aktivisti Tashi Lhazom ise kendi köyüne yakın Til’de geçtiğimiz mayıs ayında yaşanan heyelanda 21 ailenin son anda kaçtığını söyledi. Lhazom, “İsviçre’de günler önceden tahliye edildi, bizde saniyemiz bile yoktu,” diyerek bölgedeki acı eşitsizliği gözler önüne serdi.
