İnkalardan önce And Dağları’na hükmeden kadim Tiwakanu medeniyetine ait olduğu düşünülen dev bir tapınak kompleksi, Bolivya’nın dağlık bölgesinde keşfedildi. Tapınak, Tiwakanu’nun merkezi arkeolojik bölgesinin 215 kilometre güneydoğusunda, bir tepe üzerinde yer alıyor ve yerel halk tarafından Palaspata olarak adlandırılıyor.
Araştırmanın başındaki isim olan Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden Jose Capriles, tapınağın üç ana ticaret yolunun kesişim noktasında bulunduğunu ve bu nedenle stratejik bir konuma sahip olduğunu belirtiyor.
YENİDEN İNŞA EDİLEN TAPINAK: DİJİTAL ORTAMDA GÖRSELLEŞTİRİLDİ
Dron görüntüleri ve fotogrametri teknikleriyle 3 boyutlu modellenen tapınak yapısı, 125x145 metrelik bir alana yayılıyor. 15 kapalı bölüm, ortada bir iç avlu etrafında düzenlenmiş durumda. Tapınağın batıya bakan ana girişi ise güneş ekinoksu ile hizalanmış. Bu ayrıntı, Tiwakanu’nun kozmolojik inanç sistemine olan bağlılığını gözler önüne seriyor.
TİCARİ VE TÖREL MERKEZ
Buluntular arasında seramik kupalar, tütsü kapları, deve kemikleri, turkuaz taş parçaları ve hatta okyanus kıyılarından gelmiş deniz kabukları yer alıyor. Özellikle keru kupaları (mısır birası chicha içmekte kullanılan seramikler), tarım festivallerinde ve dini ritüellerde kullanılıyordu.
Bu kalıntılar, Palaspata’nın sadece dini değil, bölgesel ticaretin ve sosyal etkileşimin merkezi olduğunu da ortaya koyuyor.
TİWAKANU UYGARLIĞI: KOZMOSLA İKTİDAR ARASINDAKİ BAĞ
110 yılı civarında ortaya çıkan ve 1000 yılı civarında çöken Tiwakanu uygarlığı, kozmolojik inançları siyaset ve ekonomiyle birleştiren karmaşık bir yapıya sahipti. Göl çevresindeki anıtsal yapılarla tanınan bu kültür, Palaspata gibi uzak noktalara inşa ettiği tapınaklarla etki alanını genişletmiş olabilir.
“Böylesi yapılar, Tanrıların diliyle konuşarak farklı grupların iş birliğini sağlamanın yollarıydı,” diyor Capriles.
“Bu tür keşifler, geçmişin politik ve ekonomik ilişkilerini anlamamızda önemli ipuçları sunuyor.”
