Bilim insanları, 20 yıldır izine rastlanamayan ve dünyanın en küçük yılanı olarak bilinen Barbados ip yılanını (Tetracheilostoma carlae) yeniden keşfetti. Barbados’un merkezinde bir ekolojik araştırma sırasında bir taşın altında bulunan minik yılan, adeta bir iğneyi iğne yumağı içinde aramak kadar zorlu bir keşifti.
Yetişkin boyu sadece 9–10 santimetre (yaklaşık bir bozuk para uzunluğunda) olan bu yılan, doğrudan çıplak gözle bile neredeyse ayırt edilemeyecek kadar küçük. Uzun süre boyunca Brahminy kör yılanı adlı istilacı bir türle karıştırılması, türün izlenmesini daha da güçleştirmişti.
NEDEN BU KADAR GEÇ BULUNDU?
Barbados Çevre ve Güzelleştirme Bakanlığı tarafından yürütülen “Barbados’a Özgü Sürüngenleri Koruma Projesi” kapsamında bir yıldır süren arayış, sonunda başarılı oldu. Re:wild adlı küresel koruma kuruluşunun “Kayıp Türler Arayışı” listesinde yer alan Barbados ip yılanı, böylece tekrar bilimsel kayıtlara geçti.
Araştırmaya katkı sunan Connor Blades şöyle diyor:
“Küçük hayvanlar doğal olarak zor bulunur. Bu yüzden uzun süre görülmemeleri onların yok olduğu anlamına gelmeyebilir; sadece çok iyi saklanıyor olabilirler.”
HÂLÂ ÇOK ŞEY BİLİNMİYOR
Bu yılanın minik yapısı, bilimsel araştırmaları da oldukça zorlaştırıyor. Hayvanın habitat tercihleri, nüfus yoğunluğu gibi önemli bilgiler henüz bilinmiyor çünkü fiziksel olarak çalışmak neredeyse imkânsız. Üstelik görünüş olarak istilacı Brahminy kör yılanıyla o kadar benziyor ki, ayırt edebilmek için büyüteç kullanmak gerekiyor.
Bu nedenle bilim insanları, vatandaş bilimi (citizen science) yoluyla bilgi toplamayı güvenilir bulmuyor. Tanımlamanın uzmanlar tarafından birebir yapılması şart.
GİZEMLİ AV TAKTİĞİ
Barbados ip yılanı, karınca ve termitlerle besleniyor. Daha da ilginç olanı:
Yılanın vücudundan salgılanan özel kimyasallar, termitleri kandırarak saldırmalarını engelliyor. Adeta termit yuvalarında “gizli ajan” gibi yaşıyorlar. Re:wild Karayip Programı Sorumlusu Justin Springer, bu davranışın keşfedilen en ilginç yönlerden biri olduğunu belirtiyor.
NESLİ NE KADAR ESKİ?
Bu yılan, Scolecophidia adı verilen çok eski bir yılan soyuna ait. Bu grup, Kretase Dönemi fosillerinden biliniyor, ama muhtemelen Jura Dönemi’ne kadar uzanıyor. Fosil kayıtlarına göre, bu yılanlar Gondwana süper kıtası döneminde tüm dünyaya yayıldı. Barbados ip yılanının da Amerika’dan “rafting” (yüzerek veya sürüklenerek) adaya ulaştığı düşünülüyor.
Barbados’a özgü diğer bir yılan türü olan Barbados yarışçısı (Erythrolamprus perfuscus) ise ne yazık ki resmen nesli tükenmiş ilan edildi. Bu nedenle ip yılanının yeniden keşfi, bölgedeki biyolojik çeşitliliğin korunması adına büyük önem taşıyor.
