Mars yüzeyinde Curiosity’nin yanlışlıkla ezdiği sıradan bir taş, NASA araştırmacılarına büyük bir sürpriz sundu: Saf kükürt kristalleri.
NASA'nın 899 kilogram ağırlığındaki Curiosity uzay aracı, Mayıs 2023’te Mars yüzeyindeki sıradan görünen bir kayayı ezdiğinde, kayanın içinden parlak sarı kristaller ortaya çıktı. Bu kristallerin, kükürdün saf hali olduğu tespit edildi. Uzay bilimciler, bu keşfi “Mars çölünde bir vaha bulmak gibi” sözleriyle yorumladı.
Gediz Vallis Kanalı’nda bulunan bu kaya, Mars’ta ilk kez saf kükürdün keşfedildiği örnek olarak kayıtlara geçti. Mars'ta daha önce sülfatlara rastlansa da, saf kükürt yalnızca çok özel koşullarda oluşabiliyor. Dahası, bu bölgede böyle bir oluşumun meydana gelmesi bilim insanları için tam anlamıyla bir gizem.
NASA Jet İtki Laboratuvarı’ndan Curiosity proje bilimcisi Ashwin Vasavada, “Burada saf kükürt bulmak, orada olmaması gereken bir şeyi bulmak gibi. Şimdi bunun nasıl mümkün olduğunu açıklamak zorundayız. Gezegen keşiflerini heyecanlı yapan da bu,” dedi.
Sülfatlar genellikle suyla birlikte oluşur ve su buharlaştıktan sonra geride tuz benzeri mineraller bırakır. Ancak saf kükürt oluşumu, bu tipik süreçlerin dışında, çok dar çevresel koşullarda meydana gelir. Bu da Mars’ın geçmişinde bugüne kadar bilinmeyen jeolojik olayların yaşanmış olabileceğine işaret ediyor.
Curiosity’nin keşfiyle birlikte aynı bölgede bu sarı kayaçlara benzeyen birçok başka kaya olduğu da gözlemlendi. Bu da saf kükürtün bölgede yaygın olabileceğini gösteriyor. Araç, bu kayaçlardan birine delik açarak toz örneği aldı ve kimyasal analiz için çalışmalara başladı.
Kükürt, yaşam için hayati önemde bir element. Dünyadaki canlılar, kükürdü sülfat formunda kullanarak protein üretiminde önemli rol oynayan aminoasitleri sentezler. Bu nedenle Mars’ta bulunan saf kükürt, geçmişte yaşanmış olabilecek yaşanabilir koşullara dair önemli bir ipucu olarak değerlendiriliyor.
Curiosity, şimdi Gediz Vallis Kanalı boyunca ilerlemeye devam ediyor. Bu kanal, milyarlarca yıl önce Mars yüzeyinde akan antik bir nehir yatağının izlerini taşıyor. NASA, bu bölgenin Mars’ın su geçmişi ve olası yaşam barındırma potansiyeline dair daha fazla veri sağlayacağını düşünüyor.
Curiosity'nin rastlantısal keşfi, bilim insanlarını Mars'ın jeolojik geçmişine dair modellemeler yapmaya yöneltti. Şimdilik cevaplardan çok soru var, ama kızıl gezegende yeni bir keşfin eşiğinde olduğumuz kesin.
