Tarih öncesinden günümüze izler taşıyan ve o zamanların uygarlıkları hakkında önemli bilgiler veren örenyerleri, kendine hâs özellikleri ve kısmen ya da tamamen inşa edilmiş taş yapılarıyla dikkati çekmektedir. Ülkemizde kimleri turizm bölgesi olarak kullanılan ören yerleri kimi zaman da kırsal eğlence ve dinlence mekanları olarak karşımıza çıkmaktadır. Peki, Ören yerleri ne demek? Ören yeri nedir? İşte konu hakkında merak edilen bilgiler…
Ören yerleri ne demek? Ören yeri nedir?
Ören yerleri ifadesi; tarih öncesindeki çağlardan günümüze dek gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup topografik olarak tanımlanabilecek derecede yeterince belirgin ve mütecânis özelliklere sahip ve aynı zamanda da tarihsel, arkeolojik, sanatsal, bilimsel, sosyal veya teknik açılardan dikkate değer, kısmen inşa edilmiş, insan emeği kültür varlıkları ile tabiat varlıklarının birleştiği alanları kapsar.
Türkiye’de korunması zorunlu, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları arasında sayılan ören yerlerini alfabetik olarak şehirler bazında şu şekilde sıralanabilir;
Adana ören yerleri
1. Tufanbeyli İlçesi Şar Ören Yeri, Antik Kilikya’da: Anavarza Ören Yeri
Osmaniye ören yerleri
Bodrumkale (Hieropolis)-Kastabala
Afyon ören yerleri
İhsaniye Ayazini Kasabası (Metropolis), İhsaniye Döğer Yerleşim Yeri, Synnada, Apameia Kibotos Antik Kenti, Dokimaia Antik Kenti (İscehisar), Yedi Kapı Kaya Yerleşim Yeri, Pentapolis Kentleri
Aksaray ören yerleri
Aşıklı Höyük, Acemhöyük, Antik Nora Şehri, Manastır Vadisi, Ihlara Vadisi, Musular, Yer Altı Şehirleri
Ankara ören yerleri
Gordion – Polatlı/Yassıhöyük, Roma Hamamı, Gavurkale Örenyeri, Ahlatlıbel, Bitik, Etiyokuşu, Augustus Tapınağı, Julianus Sütunu, Ankara Roma Tiyatrosu, Akköprü
Antalya ören yerleri
Trebenna, Ariassos, Onobara, Sura, Perge, Limyra, Aspendos (Belkıs), Phaselis, Olympos – Chimaira, Arykanda, Myra, Andriake (Çayağzı), Kekova, Simena (Kaleköy), Teimiussa (Üçağız), Antiphellos (Kaş), Termesos, Karain Mağarası, Patara, Xanthos, Alanya Kalesi ve Anıt Eserleri, Alarahan Kalesi, Colybrassus, Hamaxia, Laertes, Syedra, Lotape, Selinus, Antiochia Ad Cragum, Selge, Lyrbe (Seleukeia)
Aydın Ören Yerleri
Afrodisias, Alabanda (Araphisar), Alinda, Apollon Tapınağı, Gerga, Harpasa, Magnesia, Mastaura, Milet, Nysa, Priene, Tralleis
Balıkesir ören yerleri
Kyzikos, Deasklaion, Saraylar, Antandros
Bartın ören yerleri
Antik Tiyatro, Roma Dönemi Kalıntıları, Akropol
Bolu ören yerleri
Akşemsettin Türbesi, Bolu (Bithynıum – Claudiopolis), Seben Kaya Evleri, Gerede Asar Kalesi
Burdur ören yerleri
Sagalossos Örenyeri , Ağlasun İlçesi Kremna Örenyeri , Bucak/Çamlık Köyü Keraitae Örenyeri , Bucak/Belören Milias Örenyeri , Bucak/Kocaaliler Sia Örenyeri , Bucak/Karaot Kodrula Örenyeri , Bucak/Kestel Bubon Örenyeri , Gölhisar Kibyra Örenyeri , Gölhisar Mallos Örenyeri , Merkez/Karacaören Olbasa Örenyeri , Kemer/Belenli Kormasa Örenyeri , Merkez/Çallıca Takina Örenyeri , Yeşilova Lisinia Örenyeri , Merkez/Karakent Köyü Hacılar Höyükleri , Merkez Hacılar Köyü Kurçay Höyük , Merkez/Kuruçay Köyü Yassıgüme Höyüğü , Merkez/Yassıgüme Köyü Gölde Höyüğü , Merkez/Gölde Köyü Yarköy Höyüğü , Merkez/Yarıköy/Soğanlı Aziziye Höyük , Merkez/Aziziye Eğneş Höyüğü , Merkez/Çallıca Höyücek Höyük , Bucak Merkez Tepecik Höyük , Bucak Merkez İncirdere Höyük , Bucak Merkez Karaaliler , Bucak Merkez Ürkütlü Höyüğü , Bucak Ürkütlü Uğurlu Höyük , Bucak Uğurlu Köyü Çavdır Höyük , Çavdır/Merkez Höyükköy , Tefenni/Merkez Beyköy Höyük , Tefenni/Beyköy Karamusa Höyük , Tefenni/Karamusa Dereköy Höyük I,II , Yeşilova/Dereköy Gebren Höyük , Çaltepe Köyü Genceli Höyük , Yeşilova/Genceli Yazı Höyük , Yeşilova/Büyükyaka Hancarlı Höyük , Yeşilova/Karaatlı Bademli Höyük , Karamanlı/Bademli Büdemli Tümülüsleri , Karamanlı/Bademli Harmankaya Tüm. I,III , Karamanlı/Bademli Düğer Tüm. I,IV , Merkez/Düğer Hacılar Tümülüsü , Merkez/Hacılar Yuvalak Tümülüs , Tefenni/Yuvalak Kayadibi I,II , Yeşilova/Kayadibi Karaatlı Tümülüsü , Yeşilova/Kayadibi Topraktepe Tümülüsü , Gölhisar/Uylupınar Salda Gölü , Yeşilova Düğer Küçük Ada , Merkez/Düğer Düğer Böcülü Tepe , Merkez/Düğer Balbura Örenyeri , Altınyayla Yarışlı Höyük , Yeşilova , Yarışlı Köyü Karaçağıl Tümülüsü , Çacdır , Kayacık Asartepe Örenyeri , Ağlasun/Hisarköy Örtülü Antikkent , Burdur/Merkez Uylupınar Nekropolü , Gölhisar/Uylupınar İnsuyu Mağarası , Burdur/Çineovası Ulu Camii ve Saat Kulesi , Burdur/Merkez İstasyon Höyük , Burdur/Merkez Sandarium Antikkenti , Ağlasun Merkez Yalakasar Antikkenti , Ağlasun Merkez Kaletepe Göz. Kulesi , Merkez Apollon Perminun , Buca Karain Mağarası , Ağlasun Günalan Nekropol , Burdur/Günalan Köyü Antik Kale , Ağlasun Asartepe , Bucak/Kızılkaya Yanıktaş Kaya Kap. , Bucak Döşeme Tümüşüs , Ağlasın Merkez Büyük ve Küçük Höyük , Yeşilova Çeltikçi Höyük , Çeltikçi Çerpiş Höyük
Çanakkale ören yerleri
Truva Ören Yeri
Çorum ören yerleri
Hattuşaş-Boğazkale, Yazılıkaya Tapınağı, Alacahöyük, Ortaköy – Şapinuva
Mersin ören yerleri
Yumuktepe, Soli – Viranşehir ( Soloi- Pompeipolis), Anıt mezar (Dört ayak), Kelenderis, Liman Hamamı, Tiyatro, Nekropol Alanı, Nagidos, Elaiussa-Sebaste (Ayaş) ve Korykos (Kizkalesi) Su İletim Sistemleri, Agora, Büyük hamam, Tapınak, Korykos (Kızkalesi), Kanlıdivane, Alahan manastırı, Al oda, Adrassus (Balabolu), Roma tapınağı, Cambazlı kilisesi, Aya Thekla Yeraltı kilisesi (Meryemlik), Taşucu (Holmi), Liman kalesi, Kilikya Afrodisiası, Demircili (Imbriogon) anıtmezarları, Uzuncaburç (Diocaesarea), Eski cami- St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu,GözlüKule, Donuktaş, Altından Geçme (Roma Hamamı), Kleopatra kapısı (Deniz kapısı),Onur Yazıtı (Yeni hamam), Justiniaus Köprüsü (Baç Köprüsü), Tarsus şelalesi ve Roma mezarları, Cumhuriyet alanı antik kenti, Gülek Kalesi, Titiopolis, Titiopolis Bazilika, Titiopolis Mezar.
İzmir ören yerleri
Bayraklı (Eski İzmir), Kadifekale (Pagos), Kızılçullu Su Kemerleri, Agora, Efes Harabeleri, Vedius Gymnasium, Stadyum, Akropol, Bizans Hamamları, Çifte Kiliseleri (Konsül Kilisesi), Liman Hamamları, Arkadiane (Liman Caddesi), Mermer Cadde, Celsus Kitaplığı, Aşk Evi, Skolastika Hamamı, Hadrian Tapınağı, Trajan Çeşmesi, Yamaç Evler, Domitian Tapınağı, Belediye Sarayı (Prytaneion), Odeon (Bouleuterion), Artemis Tapınağı:, St . Jean Bazilikası, Yedi Uyuyanlar, Meryem Ana Evi
Elazığ ören yerleri
Harput, Palu, Pertek
Erzurum ören yerleri
Üç Kümbetler, Erzurum Kalesi
Kayseri ören yerleri
Kültepe Örenyeri, Soğanlı Örenyeri, Kültepe-Kaniş-Karum Örenyeri,
Diyarbakır ören yerleri
Çayönü Örenyeri, Üçtepe Örenyeri, Diyarbakır Kalesi, Malabadi Köprüsü
Isparta ören yerleri
Yalvaç Pisidia Antiokheiası, Augustus Tapınağı, Propylon,Tiberius Alanı,Sütunlu Cadde, Tiyatro, Sahne Binası (skene), Roma Hamamı, Stadium,St. Paul Kilisesi,Küçük Kilise, Nymphaeum, Su Kemerleri, Men Kutsal Alanı, Men Tapınağı, Limenia Adası
Konya ören yerleri
Sille Aya-Elena Kilisesi, Eflatunpınar, Kubad-Abad Sarayı, Hadim Bolat Beldesi Astra Antik Kenti, Çatalhöyük
Muğla ören yerleri
Sedir Adası Ören Yeri, Lagina Ören Yeri, Stratonikeia Ören Yeri, Bodrum Antik Tiyatrosu, Knidos Ören Yeri, Gümüşkesen Anıtı, İassos Ören Yeri, Labranda Ören Yeri, Beçin Kalesi, Herakleia Ören Yeri, Euromos Ören Yeri, Damlıboğaz Ören Yeri, Gemile Adası Ören Yeri, Letoon Ören Yeri, Pınara Ören Yeri, Tlos Ören Yeri, Amintas Ören yeri, Kaya Köy Ören Yeri, Kaunos Ören Yeri, Kadyanda Ören Yeri
Denizli ören yerleri
Pamukkale Travertenleri, Karahayıt Kırmızısu, Laodikeia Tripolis,Colossae, Eumeneia,Herakleia Salbake, Attuda, Apollonia Salbace (Medet Höyüğü), Tabai, Dionysopolis, Apollon Lermenos Tapınağı, Sebastopolis, Trapezopolis, Sala, Beycesultan Höyüğü, Akhan, Çardakhan, Çivrili Dedeköy Camii, Acıpayam Yazır Camii, Çivril Savran Camii, Güney şelalesi, Süleymanoğlu gölü,Kaleiçi
Kocaeli ören yerleri
Eskihisar Kalesi, Fatih Sultan Mehmet’in Otağı, Saat Kulesi, Sırrıpaşa Konağı, Üçtepeler Büyük TümülüsüÜçtepeler Büyük Tümülüsü, Gültepe Nekropol Sahası
Kütahya ören yerleri
Aizanoi Antik Kenti, Zeus Tapınağı, Agora, Heroon ve Dor Sütunlu Avlu, Yuvarlak Yapı (Macellum) ve Geç Antik Sütunlu Cadde, Sütunlu Cadde ve Kapı Binası, Nekropoller, Meter Steunene Kutsal Alanı
Nevşehir ören yerleri
Rahibeler ve Rahipler Manastırı, Aziz Basil Şapeli, Elmalı Kilise, Azize Barbara Şapeli, Yılanlı (Aziz Onuphrius) Kilisesi, Karanlık Kilise, Azize Catherine Şapeli, Çarıklı Kilise, Tokalı Kilise, Paşabağları ve Zelve Örenyeri, Çavuşin Kilisesi, Açıksaray Harabeleri, Aziz Jean Kilisesi, Özkonak Yeraltı Şehri, Kaymaklı Yeraltı Şehri, Derinkuyu Yeraltı Şehri, Mazı Yeraltı Şehirleri, Özlüce Yeraltı Şehri, Tatlarin Kilisesi ve Yeraltı Şehiri
Samsun ören yerleri
Dündartepe (Öksürüktepe) Ören Yeri, Tekkeköy Ören Yeri, İkiztepe Ören Yeri,Bafra Asarkale ve Kaya Mezarları, Kaledoruğu Höyüğü, Lerdüge Tümülüsleri.
Tokat ören yerleri
Sebastopolis Antik Kenti,
Van ören yerleri
Van Kalesi (Antik Tuşpa), Toprakkale (Antik Rusahinili), Çavuştepe (Antik Sardurihinili), Hoşap Kalesi, Gevaş, Akdamar Kilisesi
