Amerika'nın batısındaki Wasatch Dağları'nda, kaynak sularla beslenen bir gölün yukarısındaki yamaçlarda, tümüyle birbirine bağlı tek bir organizma yaşıyor: Pando.
Utah eyaletinde bulunan bu dev varlık, 106 dönümlük bir alana yayılmış 47.000 saplı titrek kavak ağacından oluşuyor. Dışarıdan bakıldığında bu ağaçlar ayrı gibi görünse de, hepsi aynı genetik yapıya sahip ve yeraltında birbirine bağlı. Latince “yayılıyorum” anlamına gelen adı da buradan geliyor.
Yaklaşık 6.000 ton ağırlığında olan Pando, yeryüzündeki en büyük canlı organizma olarak kabul ediliyor. Yaklaşık 14.000 yıldır varlığını sürdürüyor ve 68 bitki türü ile sayısız hayvana ev sahipliği yapıyor. Ancak bu dev canlı artık yok olma tehdidiyle karşı karşıya.
NEDEN TEHLİKEDE?
- Aşırı Otlayan Geyikler:
Geyik ve geyik benzeri hayvanlar, genç filizleri yiyerek Pando’nun yenilenmesini engelliyor. Eskiden bu hayvanları avlayan yırtıcılar (kurtlar ve pumalar) yok olduğu için popülasyonları artmış durumda. - Hastalıklar:
Yaşlanan saplar, farklı mantar ve ağaç hastalıklarının etkisinde. Bu da organizmanın genel sağlığını tehdit ediyor. - İklim Krizi:
Artan sıcaklıklar, su kaynaklarının azalması ve kuraklık; Pando’nun geleceğini tehdit ediyor. Ayrıca orman yangınları riski de giderek büyüyor.
UMUT VAR MI?
Evet. ABD Orman Hizmetleri, bilim insanları ve Friends of Pando gibi sivil toplum kuruluşları, bu benzersiz canlıyı korumak için birlikte çalışıyor. Geyiklerden korunmak için çevresi çitlerle çevrilen alanlarda “bambu bahçesi” denilen yoğun genç sürgünlerin oluşması bu çabaların olumlu sonuç verdiğini gösteriyor.
Ziyaret edenler, altın sarısı yaprakların altında çiçekler, kuşlar, tilkiler, geyikler ve daha birçok canlıyla dolu bu dev ekosistemi hayranlıkla izliyor. Pando, bize tek bir canlıyla birlikte bir ekosistemi nasıl koruyabileceğimizi gösteren nadir örneklerden biri.
