DEMET İLCE / MUHABİR
Hilary Mantel'in Wolf Hall romanıyla popüler bilince taşınan Cromwell'e olan ilgi hiç bu kadar büyük olmamıştı.
İşte 16. yüzyıl İngiltere'sinin en güçlü insanlarından biri haline gelen bir demircinin oğlu hakkında 10 gerçek.
1. Putney'li bir demircinin oğluydu
Cromwell, başarılı bir demirci ve tüccar olan Walter Cromwell'in oğlu olarak 1485 civarında doğdu (kesin tarih belirsiz). Eğitimi ve ilk yılları hakkında, Avrupa anakarasına seyahat etmesi dışında kesin olarak pek bir şey bilinmiyor.
Döneme ilişkin kendi anlatımları, onun kısaca bir paralı asker olabileceğini öne sürüyor, ancak kesinlikle Floransalı bankacı Francesco Frescobaldi'nin evinde hizmet etmiş, birkaç dil öğrenmiş ve etkili Avrupa bağlantılarından oluşan geniş bir ağ geliştirmiştir.
2. Başlangıçta tüccarlık yaptı
Cromwell, 1512 civarında İngiltere'ye döndüğünde Londra'da tüccar olarak işe başladı. Yıllarca kıtadaki tüccarlarla bağlantılar kurması ve onlardan öğrenmesi ona iş konusunda iyi bir kafa kazandırmıştı.
Ancak bu onu tatmin etmedi. Avukatlık yapmaya başladı ve 1524'te Londra'nın dört Court Inn'inden biri olan Gray's Inn'in üyesi seçildi.
3. Kardinal Wolsey döneminde öne çıktı
İlk olarak Dorset Markisi Thomas Gray'in danışmanlığını yapan Cromwell'in dehası, o sırada VIII. Henry'nin Şansölyesi ve güvenilir danışmanı olan Kardinal Wolsey tarafından fark edildi.
1524'te Cromwell, Wolsey'in ailesinin bir üyesi oldu ve yıllarca kendini adamış hizmetten sonra, Cromwell 1529'da Wolsey'in konseyinin bir üyesi olarak atandı, bu da onun kardinalin en güvendiği danışmanlarından biri olduğu anlamına geliyordu: Cromwell, ödeme yapmak için 30'dan fazla küçük manastırın feshedilmesine yardım etmişti.
4. Yeteneği Kral tarafından fark edildi
Wolsey, 1529'da Henry'nin Aragonlu Catherine'den boşanmasını sağlayamayınca gözden düştü. Bu başarısızlık, Henry VIII'in Wolsey'in konumunu yeniden değerlendirmeye başlaması ve bunun karşılığında kardinalin hizmeti sırasında kendisi için ne kadar zenginlik ve güç biriktirdiğini tam olarak fark etmesi anlamına geliyordu.
Cromwell, Wolsey'in düşüşünün közlerinden başarıyla ayağa kalktı. Onun belagati, zekası ve sadakati Henry'yi etkiledi ve bir avukat olarak Cromwell ve yeteneklerine Henry'nin boşanma davasında çok ihtiyaç duyuldu.
Cromwell dikkatini 'Kralın Büyük Meselesi'ne yöneltmeye başladı ve bu süreçte hem Henry'nin hem de Anne Boleyn'in hayranlığını ve desteğini kazandı.
5. Eşi ve kızları terleme hastalığından öldü
1515'te Cromwell, Elizabeth Wyckes adında bir kadınla evlendi ve çiftin üç çocuğu oldu: Gregory, Anne ve Grace.
Elizabeth, kızları Anne ve Grace ile birlikte 1529'da ortaya çıkan terleme hastalığı sırasında öldü. Terleme hastalığına neyin sebep olduğunu kimse tam olarak bilmiyor ancak bu oldukça bulaşıcı ve çoğu zaman ölümcül bir hastalıktı. Titreme, terleme, baş dönmesi ve bitkinlik gibi belirtiler hızla ortaya çıkıyor ve hastalık normalde 24 saat sürüyor, sonrasında kurban ya iyileşiyor ya da ölüyordu.
Cromwell'in oğlu Gregory, 1537'de Elizabeth Seymour'la evlendi. O zamanlar Elizabeth'in kız kardeşi Jane İngiltere Kraliçesiydi: Cromwell, ailesinin güçlü ve etkili Seymour'larla ittifak kurmasını sağlıyordu.
İngiliz Akademisi ile birlikte ilk kez History Hit Live'da Dan, Diarmaid MacCulloch ile Thomas Cromwell, Reformasyon'un Brexit'e benzeyip benzemediği ve Putney'in sorunları hakkında konuşuyor.
6. Kraliyet üstünlüğünün ve Roma'dan kopuşun savunucusuydu
Cromwell, Papa'nın Henry'ye istediği iptale asla izin vermeyeceğini kısa sürede anladı. Cromwell, çıkmaza girmek yerine, kraliyetin kilise üzerindeki üstünlüğü ilkelerini savunmaya başladı.
Cromwell ve Anne Boleyn'in cesaretlendirdiği Henry, Roma'dan ayrılıp İngiltere'de kendi Protestan kilisesini kurmaya karar verdi. 1533'te gizlice Anne Boleyn ile evlendi ve Aragonlu Catherine ile olan evliliğini iptal etti.
7. Önemli bir servet biriktirdi
Hem Henry hem de Anne, Cromwell'e son derece minnettardı: Hizmetleri için onu çok cömertçe ödüllendirdiler, ona Mücevher Ustası, Hanaper Kâtibi ve Maliye Şansölyesi makamlarını verdiler, bu da onun üç büyük kurumda görev aldığı anlamına geliyordu.
1534'te Cromwell'in, Henry'nin baş sekreteri ve baş bakanı olduğu onaylandı; birkaç yıldır adı dışında her şeyi üstlendiği rollerdi. Bu muhtemelen Cromwell'in gücünün zirvesiydi. Çeşitli özel girişimler yoluyla da para kazanmaya devam etti ve 1537'de yıllık yaklaşık 12.000 £ geliri vardı; bu, bugünkü yaklaşık 3,5 milyon £'a eşdeğerdir.
8. Manastırların dağıtılmasını sağladı
Manastırların Tasfiyesi, 1534 tarihli Üstünlük Yasası'nın bir sonucu olarak başladı. Bu dönemde Cromwell, İngiltere'deki dini evlerin feshedilmesi ve kamulaştırılması çabalarına öncülük ederek bu süreçte kraliyet kasasını zenginleştirdi ve Henry'nin paha biçilmez sağ kolu rolünü daha da güçlendirdi.
Cromwell'in kişisel dini inançları belirsizdir, ancak Katolik kilisesinin 'putperestliğine' yönelik devam eden saldırıları ve yeni dini doktrini açıklığa kavuşturma ve uygulama çabaları onun en azından Protestan sempatisine sahip olduğunu gösteriyor.
9. Anne Boleyn'in düşüşünde kilit rol oynadı
Cromwell ve Anne başlangıçta müttefik olsalar da ilişkileri uzun sürmeyecekti. Küçük manastırların dağıtılmasından elde edilen gelirlerin nereye gitmesi gerektiği konusundaki anlaşmazlığın ardından Anne, papazlarının vaazlarında Cromwell'i ve diğer özel meclis üyelerini alenen kınamasını sağladı.
Anne'in saraydaki konumu zaten istikrarsızdı: Bir erkek varis doğurmadaki başarısızlığı ve öfkesi Henry'yi hayal kırıklığına uğratmıştı ve Henry'nin gözleri müstakbel gelin olarak Jane Seymour'daydı. Anne, kraliyet ailesinden çeşitli erkeklerle zina yapmakla suçlandı. Daha sonra yargılandı, suçlu bulundu ve ölüme mahkum edildi.
Tarihçiler Anne'in nasıl ve neden bu kadar hızlı düştüğünü tam olarak tartışıyorlar: Bazıları Cromwell'i araştırmalarında ve kanıt toplamasında teşvik eden şeyin kişisel düşmanlık olduğunu iddia ederken, diğerleri onun Henry'nin emirleri doğrultusunda hareket etme olasılığının daha yüksek olduğunu düşünüyor. Her iki durumda da Anne için ölümcül olan şey Cromwell'in adli tıp ve kararlı araştırmalarıydı.
10. Henry VIII'in dördüncü evliliği Cromwell'in dramatik düşüşünü hızlandırdı
Cromwell mahkemedeki pozisyonunu birkaç yıl daha korudu ve Anne'in ölümünün ardından her zamankinden daha güçlü ve daha güvendeydi. Henry'nin Anne of Cleves ile dördüncü evliliğini düzenledi ve bu evliliğin çok ihtiyaç duyulan Protestan ittifakını sağlayacağını savundu.
Ancak Henry, sözde 'Flanders Mare' adını verdiği maçtan pek memnun değildi. Kısa bir süre sonra onu Essex Kontu yaptığı göz önüne alındığında, Henry'nin Cromwell'in ayaklarına ne kadar suç yüklediği tam olarak belli değil.
Cromwell'in bu noktada çok sayıdaki düşmanları, Cromwell'in anlık hoşnutsuzluğundan yararlandı. Cromwell'in Henry'nin düşüşünü bir ihanet eylemiyle planladığına dair söylentiler duyduklarını söyleyerek Henry'yi Haziran 1540'ta Cromwell'i tutuklatmaya ikna ettiler.
Bu noktada, yaşlanan ve giderek paranoyaklaşan Henry'nin, ihanete dair herhangi bir ipucunun bastırılması için çok az ikna edilmesine ihtiyacı vardı. Cromwell tutuklandı ve uzun bir suç listesiyle suçlandı. Yargılanmadan ölüme mahkum edildi ve 2 aydan kısa bir süre sonra 28 Temmuz 1540'ta başı kesildi.
