DEMET İLCE / MUHABİR
Geçtiğimiz günlerde ailesi tarafından diş kliniğine götürülen ve 1 dişi çekilip 4 dişine dolgu yapılan küçük Deniz Sönmez, hayatını kaybetmişti. Bu olay üzerine çocuklarda diş sağlığı ve tedavisi, lokal anestezinin riskleri ve çocuklarda diş tedavisinin sınırlarını Prof. Dr. Aslı Topaloğlu Ak ile konuştuk.
1- Çocuklara diş tedavisi uygularken nelere dikkat edilmesi lazım?
Konu çocuk olunca durum daha hassaslaşıyor. Tedavi planlanması yapılırken, sistemik herhangi bir rahatsızlığının olup olmaması, örneğin kanama problemi, alerjik bir bünyeye sahip olması, epilepsi, diyabet hastalığı vs. gibi tedavi protokolünü değiştirebilecek durumların tespiti büyük önem taşır. Bunu yanı sıra çocuğun yaşı, daha önce tedavi geçmişi olup olmadığı, dental anksiyetesi var mı yok mu yine tedavimizin şeklini belirleyen unsurlar arasında yer almaktadır.
2-Lokal anestezinin riskleri neler?
Lokal anestezi bölgesel uyuşukluk istendiği zaman uyguladığımız bir yöntemdir. Uygulamadan önce hastanın alerjik durumu tekrardan irdelenmelidir. Aç karnına olup olmadığı, kan şekerinde ani düşüşlere sebep vermemek adına önemlidir. Özellikle çocuklarda anestezi sırasında karşılaşabileceğimiz bazı komplikasyonlar var. Çocuklarda ani başının döndürülmesinde iğne ucunun kırılması meydana gelebilir o yüzden hastamızın kooperasyonu önemlidir. Öte yandan doku altında hava birikmesi (amfizem), kanama birikmesi (hematom), yanlış bölgeye anestezinin zerk edilmesi geçici yüz paralizlerine ya da çene kilitlenmesine (trismus) neden olabilmektedir . Lokal anesteziden sonra hasta da uyuşukluğun 2-3 saat devam etmesi göz önüne alarak hastanın dudak ve yanak ısırmalarından korunmalıdır.
3-Çocuklarda diş tedavisinin sınırları ne olmalı?
Çocuklarda klinikte sınırı belirleyen durumlar yaş, kooperasyon, genel sağlık durumudur. Eğer klinikte tedavileri yapılamıyorsa; genel anestezi altında dental tedavileri yapılması önerilebilir.
Bu durumlar; zihinsel ve/veya bedensel engelli bireylerde, doğumsal ve/veya kazanılmış kronik sistemik hastalıklar nedeniyle özel gereksinimi olan bireylerde, bazı küçük yaş grubu çocuk hastalarda ise korku/ kaygı nedeni ile ve tüm davranış yönetimi tekniklerine rağmen tedavinin yapılmasının olanaksız olduğu ve çoklu işlemlerin olduğu durumlardır.
4-Genel Anestezi öncesi sırası ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler neler?
Çocuk hastada genel anestezi altında diş tedavisi için doğru vaka seçimi, çocuk hastanın ve ailesinin bir çocuk diş hekimi (pedodontist) tarafından bilgilendirilmesi ve yönlendirilmesi, işlem öncesinde bir anestezi uzmanı tarafından gerekli tıbbi değerlendirme ve tetkiklerin yapılması gerekmektedir.
Hastaya ve hasta yakınlarına konu ile ilgili gerekli bilgilendirmeler yapıldıktan sonra, ‘yapılacak tedavilerin’ tam teşekküllü ameliyathane koşullarında anestezi uzmanı ile teknisyen ve yardımcı personelden oluşan deneyimli bir ekip tarafından yürütülmesi gerekmektedir.
Genel anestezi sonrası hasta müşahede altında kalıp tüm bulgular normale döndükten sonra çekim yerleri kanamanın tam olarak durduğundan emin olduktan sonra hasta taburcu edilmelidir. Sonrasında düzenli kontroller için hasta mutlaka kliniğe gelmelidir.
