Güney Afrika’nın bazı bölgeleri her yıl ortalama 2 milimetre yükseliyor. Uzmanlar, bu hareketin uzun süredir yer kabuğunun altındaki mantodan kaynaklandığını düşünüyordu. Ancak yeni bir çalışma, bu yükselmenin asıl sebebinin iklim değişikliğiyle birlikte artan kuraklıklar olduğunu ortaya koydu.
Bonn Üniversitesi'nden jeodezi uzmanı Makan Karegar liderliğindeki araştırmada, Güney Afrika’daki GNSS (küresel navigasyon uydu sistemi) istasyonlarından elde edilen veriler analiz edildi. Bu veriler, 2012-2020 yılları arasında toprakta ortalama 6 milimetrelik bir yükselme olduğunu gösterdi.
ŞEBEKE SUYUNUN TÜKENME RİSKİ
Karegar’a göre bu yükselme, özellikle 2015-2019 yılları arasındaki şiddetli kuraklık döneminde daha da belirgindi. Bu dönemde Cape Town’da "sıfır gün" yani şebeke suyunun tamamen tükenme riskiyle karşı karşıya kalınmıştı.
Araştırmacılar ayrıca NASA ve Alman Uzay Ajansı’nın ortak GRACE uydu misyonunun verilerini de kullandı. Bu veriler, yüzey suyu, yeraltı suyu ve toprak nemi gibi su kütlelerindeki değişimleri ölçerek kuraklıkla toprak yükselmesi arasında güçlü bir bağ olduğunu doğruladı.
Bonn Üniversitesi’nden Christian Mielke, “Topraktaki su kütlesinin azalması, yer kabuğunun yukarı doğru şişmesine neden oluyor” diyerek, kuraklığın bu jeolojik etkisini özetledi.
Araştırma, yalnızca iklim krizinin yeni bir etkisini gözler önüne sermekle kalmıyor; aynı zamanda GNSS verilerinin su kıtlığını tespit etmekte yeni bir araç olarak kullanılabileceğini de ortaya koyuyor. Bu yöntem, özellikle yeraltı suyu gibi hayati kaynakların izlenmesinde önemli bir katkı sunabilir.
