Bilim insanları, İzlanda'nın Reykjanes Yarımadası'nda yakında gerçekleşmesi beklenen patlamanın, muhtemelen yüzyıllar boyunca patlamalara neden olacak 1000 yıllık volkanik aktivite döngüsünün bir parçası olduğunu söylüyor.
İzlanda Üniversitesi İskandinav Volkanoloji Merkezi'nden araştırmacı Edward W. Marshall , "Zaman nihayet doldu. Reykjanes'te birkaç yüz yıl daha sürecek patlamalara hazırlanabiliriz." dedi.
Ekim ayında yarımadanın güneyinde sismik aktivite artmaya başladı ve burada her gün yüzlerce deprem kaydedildi. 10 Kasım'da yetkililer Grindavík kasabasını boşaltırken, uzmanlar birkaç gün içinde volkanik bir patlama olabileceği uyarısında bulundu.
İzlanda Met Ofisi'ne (IMO) göre, kuzeydeki Sundhnúkur ile Grindavík arasında yerin altında 9,3 mil (15 kilometre) uzanan bir magma tüneli oluştu. Etkilenen bölge aynı zamanda her yıl yüz binlerce ziyaretçiyi çeken turistik bir merkez olan Blue Lagoon jeotermal spasını da kapsıyor.
Kanal olarak da bilinen tüneldeki magma yüzeye çıkıyor gibi görünüyor ve kırılma riski yüksek. IMO'ya göre, magmanın yükseldiği en büyük alan şu anda Grindavík'in yaklaşık 2 mil (3,5 km) kuzeydoğusundaki Sundhnúkur'a yakın. Araştırmacılar, tüneldeki magma miktarının, 800 yıldan fazla bir süre hareketsizliğin ardından, 2021'de yeniden hayata dönen Fagradalsfjall'daki patlamalar sırasında mevcut olandan " önemli ölçüde daha fazla" olduğuna inanıyor.
2021'deki bu patlama, Reykjanes Yarımadası'nda yeni bir volkanik aktivite döngüsünün başlangıcına işaret ediyordu. Birleşik Krallık'taki Cambridge Üniversitesi'nden volkanoloji profesörü Clive Oppenheimer, jeolojik kayıtların 600 ila 1.200 yıl arasında süren hareketsizlik dönemlerini gösterdiğini ve bunu 200 ila 500 yıl süren patlamaların takip ettiğini gösteriyor.
Oppenheimer, "Görünüşe göre, Reykjanes Yarımadası'nı geçen birkaç fay bölgesinin, yüzyıllar boyunca açılıp kapanmasına neden olabilecek yeni bir patlama evresini başlattı." dedi.
Reykjanes Yarımadası birbirinden ayrılan iki tektonik levhanın üzerinde yer alıyor. Oluşan gerilim, döngünün bir parçası olarak patlamalar halinde salınır. Birleşik Krallık Oxford Üniversitesi'nde volkanolog ve Yer bilimleri profesörü David Pyle, "Şu anda bu darbelerden birindeyiz. Her patlama, depolanan gerilimin biraz daha fazlasını serbest bırakır ve sonunda, tüm bu gerilim serbest bırakıldığında, patlamalar duracaktır." dedi.
Magma tüneli sonucunda bir patlama olup olmayacağı şu anda belli değil. Marshall, "Bu tür dayklar aslında magmatik bir özellik değil, tektonik bir özelliktir. Başka bir deyişle lav, kayanın içine doğru ilerlemek yerine bir çatlağı dolduruyor" dedi.
Eğer bir çatlak ortaya çıkarsa, patlama birkaç hafta sürebilir. Oppenheimer, bölgedeki önceki patlamalarla karşılaştırıldığında büyük miktarda magmanın yüzeyde daha fazla lav akışına neden olabileceğini söyledi.
Marshall bundan sonra olacakların bir bekleme oyunu olduğunu söyledi. "Bir patlama meydana gelirse, bunun birkaç günden üç haftaya kadar süreceğini tahmin ediyorum. Üç hafta içinde patlamadıysa olacağını sanmıyorum. Soğutma, kırıkları kapatmaya başlayacak." dedi.
Kaynak: Live Sience
