Arjantin'de altyapı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan ve biçimi nedeniyle “uzaylıya” benzetilen bir çocuk kafatası, 700 yıllık bir kültürel geleneğin izlerini taşıyor.
Geçtiğimiz ay Arjantin'in kuzeybatısındaki San Fernando del Valle de Catamarca kentinde su borusu döşenirken çalışanlar, yer altında tuhaf biçimli bir kafatası buldu. Medyada kısa sürede geniş yankı uyandıran keşif, birçok kişi tarafından “uzaylı kafatası” olarak yorumlandı. Ancak uzmanlara göre, bulunan kafatası 3 ila 4 yaşlarında bir çocuğa ait ve şekli tamamen insan eliyle, bilinçli bir şekilde değiştirilmişti.
Catamarca Eyalet Antropoloji Müdürlüğü Başkanı Cristian Sebastián Melián, Live Science’a yaptığı açıklamada, kafatasının İnka dönemine ait bir mezar alanında bulunduğunu ve çocuğun iskeletinin fetal pozisyonda gömüldüğünü belirtti. Mezarda çocukla birlikte herhangi bir özel eşya bulunmasa da çevresindeki seramik parçaları, iskeletin 1100–1300 yılları arasına tarihlendiğini gösteriyor.
UZAYLI DEĞİL, KÜLTÜREL BİR GELENEK
İskelet üzerinde yapılan incelemelerde travmaya dair bir belirtiye rastlanmazken, kafatasının “eğik tabular şekillendirme” (oblique tabular) adı verilen bir yöntemle biçimlendirildiği ortaya çıktı. Bu teknik, bebeklik döneminde başın önüne veya arkasına uygulanan baskılarla kafatasının düzleşmesini ve kenarlardan genişlemesini sağlıyor.
Baş şekillendirme uygulaması dünya genelinde binlerce yıl boyunca birçok farklı toplumda kullanıldı. Günümüzde tıbbi nedenlerle kullanılan bebek kasklarına benzer yöntemlerle uygulanan bu pratik, eski toplumlarda genellikle sosyal statüyü, kimliği veya toplumsal aidiyeti göstermek amacıyla yapılırdı.
Cristian Melián, yöneticisi olduğu kurumun envanterinde 100’den fazla antik kafatası bulunduğunu ve bunların %90’ında bu tür biçimlendirmenin izlerine rastlandığını belirtti.
BİR GELENEĞİN İZLERİ
Uzmanlara göre bu uygulamanın ciddi bir sağlık sorununa yol açtığına dair herhangi bir kanıt bulunmuyor. Aksine, çocuk yetiştirme alışkanlıklarının ya da topluluk aidiyetinin bir parçası olarak görülüyor.
San Fernando’da bulunan bu mezar ve çocuğun kafatası, yalnızca arkeolojik bir bulgu değil, aynı zamanda antik kültürlerin beden algılarına dair güçlü bir örnek sunuyor. Geçmişin sırlarını gün yüzüne çıkaran bu tür bulgular, modern insanın geçmişle kurduğu bağı yeniden şekillendiriyor.
