Pazartesi günü İspanya, Portekiz ve Fransa’nın güney bölgelerinde yaşanan geniş çaplı elektrik kesintisi, milyonlarca kişiyi etkiledi. Trafik ışıkları ve bankamatikler devre dışı kalırken, toplu ulaşım durdu, cep telefonu hizmetleri kesildi. İnsanlar trenlerde ve asansörlerde mahsur kaldı, akşam yemeğini mum ışığında yedi.
Kesintinin nedenine dair net bir açıklama yapılmamış olsa da, Portekiz’in elektrik şebekesi operatörü REN’in ilk açıklamalarında, olayın “atmosfer kaynaklı titreşim” olarak adlandırılan nadir bir doğa olayıyla ilişkili olabileceği belirtildi. Ancak REN bu ifadeyi daha sonra geri çekti.
ATMOSFER DALGALARI OLABİLİR Mİ?
Bu “titreşim”in, ani hava basıncı veya sıcaklık değişimlerinin neden olduğu atmosfer dalgaları olabileceği düşünülüyor. Bu dalgalar, yüksek gerilim hatlarında senkronizasyon kayıplarına yol açarak sistem genelinde domino etkisi yaratabiliyor.
Verilere göre, ABD’de 2000-2021 arasında yaşanan elektrik kesintilerinin yüzde 83’ü hava olaylarından kaynaklanıyor. Rüzgarın iletim hatlarında oluşturduğu “aeolian” veya “galloping” titreşimler, enerji altyapısında ciddi stres oluşturabiliyor.
MİKRO ŞEBEKELERİN YAYINLAŞMASI KONUŞULUYOR
Uzmanlara göre, giderek daha merkezi hale gelen enerji sistemleri, hava koşullarındaki ani değişimlere karşı fazlasıyla savunmasız. Yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonu, artan elektrikli araç kullanımı ve eski altyapı, bu kırılganlığı artırıyor.
Gelecekte benzer felaketlerin önüne geçmek için çözüm, yerel ve bağımsız çalışabilen enerji sistemlerine yönelmekte yatıyor. Mikro şebekeler (microgrid), kriz anlarında bile çalışabilen esnek ve güvenilir enerji alternatifleri sunuyor.
Avrupa’da yaşanan bu kesinti, sadece teknik bir arıza değil, aynı zamanda merkezi elektrik sistemlerinin gelecekte karşı karşıya kalabileceği büyük risklerin habercisi olarak değerlendiriliyor.
