Büyük beyaz köpekbalıkları üzerinde 20 yılı aşkın süredir yapılan genetik çalışmalar, yeni sorular doğurmaya devam ediyor. 2024’te yayımlanan bir araştırma, bu yırtıcıların tek bir küresel tür değil, 10 bin yıl önceki ortak atadan ayrılan üç farklı genetik gruptan oluştuğunu gösterdi. Bu gruplar; Kuzey Pasifik, Güney Pasifik-Hint Okyanusu ve Kuzey Atlantik-Akdeniz bölgelerinde yaşıyor.
MİTOGONDRİAL DNA’DA GİZEM
Nükleer DNA’ları büyük oranda aynı olan bu üç grup, mitokondriyal DNA’larında (mtDNA) dikkat çekici farklılıklar taşıyor. MtDNA, çoğunlukla anneden miras alındığı için popülasyon sınırlarını ve göç yollarını belirlemede önemli bir araç. Ancak büyük beyazlarda bu yöntem işe yaramıyor.
DİŞİLERİN DOĞDUKLARI YERE DÖNMESİ TEORİSİ ÇÜRÜDÜ
Bilim insanları, bu farklılıkların dişi köpekbalıklarının doğdukları yere üremek için dönmeleri (dişi filopatrisi) nedeniyle oluştuğunu düşünüyordu. Ancak Florida Doğa Tarihi Müzesi’nden Gavin Naylor liderliğindeki ekip, 150 köpekbalığının genlerini incelediğinde bu teoriyi destekleyen hiçbir iz bulamadı.
BÜTÜN HİPOTEZLER BAŞARISIZ OLDU
Cinsiyet oranlarındaki dengesizlik, genetik sürüklenme (rastgele genetik değişim) ve hatta doğal seçilim gibi olasılıklar da test edildi, fakat hiçbiri gözlenen mtDNA farklılıklarını açıklayamadı. Naylor, “Açıkça kayıp bir parça var” diyerek, mevcut bilgilerle bu genetik bilmecenin çözülemeyeceğini vurguladı.
GELECEK ÇALIŞMALAR İÇİN ÇAĞRI
Araştırmacılar, bu yöntemin dişi filopatrisi varsayımıyla incelenmiş diğer köpekbalığı türlerine de uygulanmasının faydalı olacağını belirtiyor. Şimdilik, büyük beyaz köpekbalıklarının genetik sırrı hâlâ okyanusun derinliklerinde saklı.
