Alzheimer hastalığına karşı mücadelede umut verici bir gelişme yaşandı. Harvard Tıp Fakültesi liderliğindeki araştırmacılar, beyindeki lityum seviyeleri ile Alzheimer arasında doğrudan bir ilişki buldu. Üstelik, farelerde yapılan deneyler, lityum takviyesinin Alzheimer benzeri hafıza kaybını tersine çevirebildiğini gösterdi.
SADECE LİTYUM DÜZEYİ FARKLILIK GÖSTERDİ
İleri seviye Alzheimer, hafif bilişsel bozukluk (MCI) ve sağlıklı bireylerden alınan beyin dokusu ve kan örnekleri üzerinde yapılan analizlerde, onlarca metal incelendi. Ancak sadece lityum, gruplar arasında anlamlı düzeyde farklılık gösterdi. Lityum seviyesindeki düşüşün, hafıza kaybının en erken evrelerinde bile gözlemlendiği belirtildi.
LİTYUM, DOĞAL OLARAK BEYİNDE BULUNUYOR
Lityum, genellikle bipolar bozukluk tedavisinde kullanılan bir ilaç olarak bilinse de, araştırma ilk kez bu elementin beynimizde doğal olarak biyolojik açıdan anlamlı seviyelerde bulunduğunu ortaya koydu. Genetikçi ve nörolog Bruce Yankner, "Bu, Alzheimer'a farklı bir tedavi yaklaşımı sunabilir" dedi.
LİTYUM EKSİKLİĞİ PROTEİN BİRİKİMİNİ TETİKLİYOR
Araştırmalarda, lityum eksikliğinin Alzheimer ile ilişkilendirilen amiloid-beta ve tau proteinlerinin birikimini artırdığı gözlemlendi. Hatta bu proteinlerin, beyindeki lityumu bağlayarak nöronlar için ulaşılmaz hâle getirdiği ortaya çıktı. Bu durum, hastalığın ilerlemesini daha da hızlandırıyor olabilir.
LİTYUM TAKVİYESİYLE HAFIZA GERİ GELDİ
Bilim insanları, lityum orotat adı verilen bir lityum türünün bu durumu tersine çevirebileceğini belirledi. Farelerde yapılan deneylerde, düşük doz lityum orotat verilen hayvanlarda hafıza işlevlerinin geri geldiği ve bilişsel gerilemenin durduğu gözlemlendi.
HENÜZ YANIT BEKLEYEN SORULAR VAR
Araştırmalar umut verici olsa da, Alzheimer gibi karmaşık bir hastalıkta birçok soru hâlâ yanıtsız. Lityum seviyelerinin neden düştüğü ya da bu düşüşün hastalık sürecini nasıl başlattığı henüz net değil. Bilim insanları, bir sonraki adım olarak klinik deneyler planlıyor.
ERKEN TANI VE ÖNLEYİCİ TEDAVİ MÜMKÜN OLABİLİR
Gelecekte Alzheimer hastalığı, beyindeki lityum seviyelerinin ölçülmesiyle erken evrede teşhis edilebilir. Ayrıca, önleyici lityum takviyeleri, risk altındaki bireylerde hastalığın ortaya çıkmasını engellemek için kullanılabilir.
