Keneler, dünyada en yaygın bulaşıcı hastalık taşıyıcıları arasında yer alıyor. Lyme, babesiosis ve Rocky Mountain benzeri hastalıklar, bu parazitlerin ısırıklarıyla bulaşıyor. Her ısırık, sadece hastalık değil, aynı zamanda uzun bir çevresel ve toplumsal geçmişin izlerini de taşıyor.
ORMANSIZLAŞMA VE KENELERİN YÜKSELİŞİ
18. ve 19. yüzyıllarda ABD’nin kuzeydoğusunda ormanların yok edilmesi, ekosistemi kökten değiştirdi. Yırtıcıların yokluğu ve geyik nüfusunun artışı, Lyme hastalığını taşıyan geyik kenelerinin hızla çoğalmasına neden oldu. 1970’lerden itibaren Lyme hastalığı bölgede yaygınlaştı.
KENTLEŞME KENELERE YENİ ALANLAR AÇTI
California'da ormanlık alanların içine doğru yayılan konut yerleşimleri, kene ekolojisini değiştirdi. Büyük orman parçalarından çok, izole yeşil alanlarda Lyme hastalığını taşıyan keneler daha yoğun görülmeye başlandı. Altı eyalet bölgesi, California'daki kene hastalıklarının %44’ünü oluşturuyor.
HAYVANCILIK VE KENELERİN TARİHİ
Texas’ta 1800'lerde büyükbaş hayvanlarda görülen "sığır humması"nın nedeni olarak keneler ilk kez gündeme geldiğinde, bilim dünyası bu fikri ciddiye almadı. Ancak ABD Tarım Bakanlığı'nın desteğiyle başlatılan program sayesinde hastalık büyük oranda kontrol altına alındı.
TARİH, KENELERİN NASIL BİR TEHDİDE DÖNÜŞTÜĞÜNÜ GÖSTERİYOR
Keneler sadece doğanın değil, insan eliyle şekillenen çevrenin de ürünleri. Osmanlı döneminde göçebeliğin sona erdirilmesi gibi kararlar, Türkiye'de Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi gibi ölümcül hastalıkların yayılmasına zemin hazırladı.
KENEYİ YOK SAYMAK DEĞİL, ANLAMAK GEREK
Kan emici parazitler olarak keneler elbette sevilesi değil. Ancak onların bu kadar tehlikeli hale gelmesinde, ormanları kesen, yırtıcıları yok eden, habitatları parçalayan insanlığın da büyük payı var.
