Belize kıyılarının yaklaşık 70 kilometre açıklarında yer alan Büyük Mavi Çukuru, 318 metre çapı ve 124 metre derinliğiyle dünyanın en büyük deniz çöküntülerinden biri olarak biliniyor. Bu doğal oluşum, yaklaşık 20 bin yıl önceki Kuaterner Buzul Çağı’nda deniz seviyelerinin bugüne kıyasla 100 metreden fazla alçakta olduğu dönemde oluşan kireçtaşı mağarasının deniz sularıyla dolması ve ardından tavanının çökmesiyle meydana geldi.
Büyük Mavi Çukuru, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Belize Bariyer Resifi’nin bir parçası ve eşsiz mercan türlerine, Batı Hint deniz ineği, yeşil kaplumbağa, caretta caretta gibi birçok deniz canlısına ev sahipliği yapıyor. Ancak çukurun derinliklerine indikçe oksijensiz ortamın hâkim olduğu bölgede yaşam neredeyse yok. Yaklaşık 90 metre derinlikten itibaren hidrojen sülfür tabakası oksijenin tamamen yok olmasına neden oluyor. Bu nedenle, deniz tabanı ölümcül bir "mezarlığa" dönüşmüş durumda.
2018 yılında Richard Branson, Fabien Cousteau ve Erika Bergman’ın gerçekleştirdiği keşif sırasında, çukurun jeolojisi iklim değişikliğinin tehlikelerine dair çarpıcı bir görsel sunmuştu. Branson, deniz seviyesindeki yükselmenin tarih öncesi dönemde su altına kalan eski kara izlerini görmek açısından unutulmaz olduğunu belirtmişti.
Ancak bu derinliklerdeki keşifler sadece doğal güzellik ve tarih ile sınırlı değil; ekip plastik kirliliğinin acı kanıtlarına da tanıklık etti. Branson, çukurun dibinde plastik şişelerin bulunduğunu vurguladı.
Büyük Mavi Çukurun gizemli ve karanlık derinliklerinde daha önce üç kişinin kaybolduğu tahmin ediliyor. Erika Bergman, 2018’deki keşiflerinde bu kayıplardan ikisine ait iskeletlere rastladıklarını ve onları saygıyla olduğu yerde bırakmayı tercih ettiklerini açıkladı. Bergman, “Çok karanlık ve huzurlu bir yer, onları olduğu yerde bırakmak en doğrusu” dedi.
Belize’nin bu eşsiz su altı yapısı, hem doğanın gizemini hem de insanlığın karşı karşıya olduğu çevresel ve tarihi sorunları gözler önüne seriyor.
