2023’te yayımlanan çarpıcı bir deneyde, bilim insanları platin metalinden oluşan küçük bir parçanın, nanosaniyeler içinde kendi kendini onardığını gözlemledi. Texas A&M Üniversitesi ve Sandia Ulusal Laboratuvarları’nın ortak çalışmasında elde edilen bu sonuç, mühendislik dünyası için devrim niteliğinde olabilir.
40 DAKİKADA KENDİNİ İYİLEŞTİRDİ
Deney sırasında yalnızca 40 nanometre kalınlığındaki platin parçasına saniyede 200 kez çekme kuvveti uygulandı. Bu baskı sonucunda oluşan çatlakların zamanla kendiliğinden kapanarak yeniden birleştiği görüldü. Bu tür hasara “yorulma çatlağı” deniyor ve genellikle makine veya yapılar için ölümcül olabiliyor.
BİLİM İNSANLARI: “BUNU BEKLEMİYORDUK”
Sandia'dan malzeme bilimci Brad Boyce, “Bunu canlı izlemek hayret vericiydi. Kesinlikle böyle bir şey beklemiyorduk,” diyerek şaşkınlığını ifade etti. Deneyin bir başka önemli noktası ise, metalin bu kendini iyileştirme sürecini oda sıcaklığında gerçekleştirmiş olması.
2013’TE TAHMİN EDİLMİŞTİ
Texas A&M’den Michael Demkowicz, bu tür nano düzeyde metal iyileşmelerini 2013’te teorik olarak öngörmüştü. Yeni deneyle birlikte, 10 yıl önceki varsayımlarının gerçeğe dönüşmesi bilim dünyasında heyecan yarattı. Demkowicz, “Bu bulgu, malzeme bilimcileri için yeni kapılar açmalı” dedi.
SOĞUK KAYNAK OLABİLİR
Uzmanlara göre bu iyileşme, "soğuk kaynak" adı verilen bir mekanizmayla gerçekleşmiş olabilir. Bu süreç, metal atomlarının çok yakınlaştığında birbirine bağlanmasıyla oluşuyor. Normalde hava veya kir bu süreci engellerken, vakum ortamı metallerin saf halde birleşmesini sağlamış olabilir.
YARININ KENDİNİ ONARAN MAKİNELERİ MÜMKÜN MÜ?
Köprülerden motorlara, cep telefonlarından uçaklara kadar birçok yapının dayanıklılığını ve ömrünü artırabilecek bu teknoloji, eğer daha büyük ölçeklerde uygulanabilirse, mühendislikte çığır açabilir. Şimdilik sadece nano düzeyde gözlemlenen bu olayın sırları çözülmeye çalışılıyor.
